Tadeusz Ralf Adamowski (ur. 19 listopada 1901 w Lozannie, zm. 22 sierpnia 1994 w Nowym Jorku) – hokeista, olimpijczyk.
Syn Józefa i Antoniny Szumowskiej. Młodszy brat aktorki i działaczki charytatywnej Helenki Adamowskiej. Dzieciństwo i młodość spędził w USA. Ukończył ekonomię na Uniwersytecie Harvarda w Cambridge. W szkole średniej i podczas studiów uprawiał: futbol amerykański, tenis, koszykówkę i hokej na lodzie. Jako hokeista reprezentował barwy Harvard University.
Pod koniec 1925 ze względów rodzinnych powrócił do Polski. W Warszawie zetknął się z hokeistami AZS. Po otrzymaniu powołania do reprezentacji kraju na Mistrzostwa Europy w Davos w 1926 postanowił pozostać w Polsce. Przez całą karierę sportową reprezentował AZS Warszawa.
W latach 30. pracował dla koncernu General Motors (przedstawicielstwo w Warszawie), a następnie w przedsiębiorstwie „Gdynia–Ameryka Linie Żeglugowe” S.A. (GAL).
W maju 1939 odbył ćwiczenia rezerwisty w 15. Pułku Artylerii Lekkiej. W rocznej ocenie kwalifikacyjnej z 22 czerwca 1939, jego przełożony kpt. Stefan Dębski napisał o nim: bardzo inteligentny, usposobienie zrównoważone, spokojny, stanowczy, w pracy bardzo dokładny, fizycznie bardzo dobrze rozwinięty.
W kampanii wrześniowej 1939, jako podporucznik rezerwy walczył w okolicach Bydgoszczy i Grudziądza. Wzięty do niewoli, wojnę spędził w Oflagu II C Woldenberg (Dobiegniew). Zaangażował się w obozową działalność edukacyjno-oświatową, zorganizował system nauczania języka angielskiego, powołując do życia Instytut Angielski, któremu przewodził. W obozowym klubie „Orlę” uprawiał koszykówkę.
Po zakończeniu II wojny światowej wyjechał do Stanów Zjednoczonych i osiadł na stałe w Nowym Jorku.
Spotkałem się z nim w sierpniu 1983 r. w Nowym Jorku i zrobiłem wywiad dla NOWEGO DZIENNIKA 15-16 pażdziernika 1983 r. Czesław Czapliński - „O hokeju z Ralfem Adamowskim”:
Starszemu pokoileniu miłośników sportu, szczególnie tym, którzy pasjonują się hokejem na lodzie, nie trzeba przypominać, kim był Tadeusz Ralf Adamowski. Ralf Adamowski należał przed wojną do ścisłej czołówki sportowców i wymieniany był obok takich sław polskiego sportu jak: J.Kałuża – piłkarz oraz Kusociński i Petkiewicz – biegacze. Jan Elgman, redaktor przedwojennego „Przeglądu Sportowego” pisał, że to właśnie Adamowski wprowadził nowoczesny hokej do Polski.
Urodził się w 1901 roku w Szwajcarii, po czym wraz z rodzicami przyjechał do Ameryki, gdzie ukończył matematykę na Harvard University.
W 1925 roku Ralf Adamowski przyjechał do Polski odwiedzić rodzinę.
„Miałem już w kieszeni bilet powrotny na okręt do Stanów – mówi Ralf Adamowski – kiedy wieczorem zaszedłem do Doliny Szwajcarskiej, gdzie trenowała drużyna warszawskiego AZS-u. Nie będę wymieniał szczegółów, dość powiedzieć, że to hokej, zdecydował, iż zostałem w macierzystym kraju, grając do 1931 roku w reprezentacji Polski”.
Wkrótce Adamowski został zawodnikiem reprezentacji, ale przede wszystkim nauczycielem nowoczesnego hokeja, mózgiem drużyny, hokeistą, którego wraz z Tupalskim i Stogowskim powołano do reprezentacji Europy. W AZS – Warszawa Adamowski, grający z środkowym ataku wraz z lewoskrzydłowym Tupalskim i prawoskrzydłowym Krygierem tworzyli niezapomniany tercet. AZS – Warszawa był przez wiele lat na pierwszym miejscu w lidze, a także reprezentacją Polski, zdobywając dwukrotnie wicemistrzostwo Europy (1929 – Budapeszt i 1931 – Krynica).
Trzeba dodać, że były to czasy prawdziwego sportu amatorskiego w całej Europie, w którzym młodzież szukała jedynie rozrywki, wyżycia się i towarzystwa. „Pokrywane przez klub były jedynie przejazdy oraz zakwaterowanie i wyżywienie podczas podróży, jak również otrzymywaliśmy sprzęt do gry – mówi Ralf Adamowski. – Wszyscy zawodnicy pracowali, a w czasie wyjazdów firmy puszczały nas na bezpłatne wakacje. Ja pracowałem w Warszawie w agencji General Motors, póżniej w Przeglądzie Handlowym – nie do pomyślenia było, aby ktoś pod stołem dawał pieniądze. Dziś, niestety jest inaczej. Często obserwuję w telewizji to, co zrobili z tego pięknego widowiska zawodnicy. Brutalna gra pod niewybredną publiczkę, niewiele ma wspólnego ze sportem. Dla mnie i moich kolegów, nie tylko z polskiej drużyny, ale również z innych europejskich zespołów z tamtych lat, było nie do pomyślenia grać w taki sposób…”.
Niewątpliwie, największą różnicą między hokejem lat dwudziestych i dzisiejszym, pomijając brutalność gry, stanowi to, że wtedy (nie licząc bramkarza) grano jedną piątką cały mecz. Dzisiejsze, stałe cominutowe ziany formacji, nadały szaleńcze tempo przez pełne 60 minut, i w tym aspekcie sprawa zgrania zespołu jest bardziej istatna niż dawniej.
Tak mówi o tym Adamowski: „…Pamiętam, kiedy w Austrii robiliśmy mieszane drużyny międzynarowowe, gdzie po 10 minutach gry rozumieliśmy się bardzo dobrze z hokeistami z innych krajów i drużyn”.
W hokeju podobnie jak w innych grach zespołowych, o końcowym sukcesie decyduje wiele elementów opanowania technicznego, ale nieodzowny jest tu również talent. „Podstawą w hokeju jest bezbłędna jazda na łyżwach, szybkość i refleks oraz opanowanie krążka” – mówi Adamowski.
Jako zawodnik i trener miał ogromne zasługi dla rozwoju polskiego hokeja na lodzie. Wraz z Wilhelmem Rybakiem zastosowali kanadyjskie wzorce treningowe, znacząco podnosząc poziom tej dyscypliny w kraju. Pierwszy szkoleniowiec, który wdrożył zasady gry zespołowej (wbrew wcześniejszemu preferowaniu umiejętności indywidualnych poszczególnych hokeistów). W reprezentacji Polski zastosował taktykę cofania się napastników wraz z obrońcami w momencie kontrataku przeciwnika. Dzięki jego umiejętnościom zawodnika i talentowi szkoleniowo-pedagogicznemu wprowadził polski hokej na arenę międzynarodową.
Z AZS Warszawa pięciokrotnie z rzędu zdobył mistrzostwo Polski (1927, 1928, 1929, 1930 i 1931). Sześciokrotnie grał w mistrzostwach Europy (1926 – 6. miejsce, 1927 – 4. miejsce, 1929 – srebrny medal, 1930 – 4. miejsce, 1931 – srebrny medal, 1933 – 5./6. miejsce). 10 stycznia 1926[a], na Eissportstadion w Davos, wystąpił w debiutanckim międzypaństwowym spotkaniu reprezentacji narodowej przeciwko Austrii (przegranym 1:13). 12 stycznia 1926 na Eissportstadion w Davos zdobył pierwszego gola dla „biało-czerwonych” w ich pierwszym meczu podczas międzynarodowego turnieju hokejowego (w przegranym 1:2 pojedynku przeciwko Francji). Podczas Mistrzostw Europy 1927 został wybrany najlepszym graczem reprezentacji i do składu najlepszych zawodników Europy. W 1928 zdobył tytuł akademickiego mistrza świata w hokeju na lodzie. W tym samym roku wystąpił w Igrzyskach Olimpijskich w Sankt Moritz, gdzie Polska po remisie ze Szwecją 2:2 i porażce z Czechosłowacją 2:3 odpadła w fazie eliminacyjnej (3. miejsce w grupie). Trzykrotnie uczestniczył w Mistrzostwach Świata (1930 – 5. miejsce, 1931 – 4. miejsce, 1933 – 7./8. miejsce). W 1930 podczas mistrzostw świata w Davos został powołany do reprezentacji Europy na mecz z Kanadą. Podstawowy zawodnik drużyny narodowej w latach 1926–1931. Uważany wówczas za jednego z najlepszych technicznie hokeistów Europy. W reprezentacji Polski rozegrał 40 meczów, strzelając 16 bramek. W plebiscycie Przeglądu Sportowego na 10 najpopularniejszych sportowców Polski w 1927 zajął 4. miejsce, a w 1929 – 7. miejsce.
Na początku 1932 przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie został trenerem tamtejszych drużyn. W latach 1927–1930 i sezonie 1932/1933 był selekcjonerem reprezentacji Polski. Upowszechniał zasady gry hokeja kanadyjskiego w różnych miastach Polski. W 1930 wraz z Aleksandrem Tupalskim szkolił hokeistów Geranii Gdańsk.
Odznaczenie Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931).
PORTRAIT with HISTORY Ralf Adamowski
Tadeusz Ralf Adamowski (born November 19, 1901 in Lausanne, died August 22, 1994 in New York) – hockey player, Olympian.
Son of Józef and Antonina Szumowska. Younger brother of actress and charity activist Helenka Adamowska. He spent his childhood and youth in the USA. He graduated in economics from Harvard University in Cambridge. In high school and during his studies, he played: American football, tennis, basketball and ice hockey. As a hockey player, he represented Harvard University.
At the end of 1925, for family reasons, he returned to Poland. In Warsaw, he met AZS hockey players. After being called up to the national team for the European Championships in Davos in 1926, he decided to stay in Poland. Throughout his sports career, he represented AZS Warsaw.
In the 1930s, he worked for General Motors (representative office in Warsaw), and then for the company "Gdynia-Ameryka Linie Żeglugowe" S.A. (GAL). In May 1939, he underwent reservist training in the 15th Light Artillery Regiment. In the annual qualification assessment of June 22, 1939, his superior, Captain Stefan Dębski, wrote about him: very intelligent, balanced disposition, calm, decisive, very precise in work, physically very well developed.
In the September Campaign of 1939, as a reserve second lieutenant, he fought in the vicinity of Bydgoszcz and Grudziądz. Taken prisoner, he spent the war in Oflag II C Woldenberg (Dobiegniew). He became involved in the camp's educational activities, organized the English language teaching system, establishing the English Institute, which he headed. He played basketball in the camp club "Orlę".
After the end of World War II, he left for the United States and settled permanently in New York.
I met him in August 1983 in New York and did an interview for NOWY DZIENNIK on October 15-16, 1983. Czesław Czapliński - "About hockey with Ralf Adamowski":
Older fans of sports, especially those passionate about ice hockey, do not need to be reminded who Tadeusz Ralf Adamowski was. Before the war, Ralf Adamowski was one of the elite athletes and was mentioned alongside such celebrities of Polish sport as J. Kałuża – football player, and Kusociński and Petkiewicz – runners. Jan Elgman, editor of the pre-war “Przegląd Sportowy” wrote that it was Adamowski who introduced modern hockey to Poland.
He was born in 1901 in Switzerland, after which he came to America with his parents, where he graduated in mathematics from Harvard University.
In 1925, Ralf Adamowski came to Poland to visit his family.
"I already had a return ticket to the States in my pocket," says Ralf Adamowski, "when in the evening I went to the Swiss Valley, where the Warsaw AZS team was training. I will not go into details, suffice it to say that it was hockey that decided that I would stay in my home country, playing in the Polish national team until 1931." Soon Adamowski became a national team player, but above all a teacher of modern hockey, the brains of the team, a hockey player who, together with Tupalski and Stogowski, was called up to the European national team. In AZS-Warsaw, Adamowski, playing as a center forward, together with the left winger Tupalski and the right winger Krygier, formed an unforgettable trio. AZS-Warsaw was in first place in the league for many years, and also the Polish national team, winning the European vice-championship twice (1929 - Budapest and 1931 - Krynica).
It must be added that these were times of true amateur sport throughout Europe, in which young people were only looking for entertainment, release and company. "The club only covered travel, accommodation and meals during the trip, and we also received equipment for the game," says Ralf Adamowski. "All the players worked, and during the trips the companies let us go on free holidays. I worked in Warsaw at the General Motors agency, later at Przegląd Handlowy - it was unthinkable for someone to give money under the table. Today, unfortunately, it is different. I often watch on TV what the players did with this beautiful spectacle. Brutal play for an undiscriminating audience has little to do with sport. For me and my colleagues, not only from the Polish team, but also from other European teams of those years, it was unthinkable to play in such a way...". Undoubtedly, the biggest difference between hockey in the twenties and today, apart from the brutality of the game, is that back then (apart from the goalie) the entire match was played with one five-man. Today's constant, minute-by-minute formation changes set a frenetic pace for the full 60 minutes, and in this respect the issue of teamwork is more important than before.
Adamowski says about it: "...I remember when in Austria we did mixed international teams, where after 10 minutes of play we understood each other very well with hockey players from other countries and teams."
In hockey, as in other team sports, many elements of technical mastery determine the final success, but talent is also indispensable here. "The basis in hockey is flawless skating, speed and reflexes, and mastering the puck," says Adamowski. As a player and coach, he made a huge contribution to the development of Polish ice hockey. Together with Wilhelm Rybak, they used Canadian training models, significantly raising the level of this discipline in the country. The first coach to implement the principles of team play (contrary to the previous preference for the individual skills of individual hockey players). In the Polish national team, he used the tactic of attackers retreating together with defenders when the opponent counterattacks. Thanks to his skills as a player and his training and pedagogical talent, he introduced Polish hockey to the international arena.
In hockey, as in other team sports, many elements of technical mastery determine the final success, but talent is also indispensable here. "The basis in hockey is flawless skating, speed and reflexes, and mastering the puck," says Adamowski.
As a player and coach, he made a huge contribution to the development of Polish ice hockey. Together with Wilhelm Rybak, they used Canadian training models, significantly raising the level of this discipline in the country. The first coach to implement the principles of team play (contrary to the previous preference for the individual skills of individual hockey players). In the Polish national team, he used the tactic of attackers retreating together with defenders when the opponent counterattacks. Thanks to his skills as a player and his training and pedagogical talent, he introduced Polish hockey to the international arena
With AZS Warszawa he won the Polish championship five times in a row (1927, 1928, 1929, 1930 and 1931). He played in the European Championship six times (1926 – 6th place, 1927 – 4th place, 1929 – silver medal, 1930 – 4th place, 1931 – silver medal, 1933 – 5th/6th place). On 10 January 1926[a], at the Eissportstadion in Davos, he appeared in the debut international match of the national team against Austria (lost 1:13). On 12 January 1926 at the Eissportstadion in Davos, he scored the first goal for the "white and reds" in their first match during an international hockey tournament (in a 1:2 loss against France). During the 1927 European Championship, he was chosen the best player of the national team and included in the squad of the best players in Europe. In 1928 he won the title of academic world ice hockey champion. In the same year he played in the Olympic Games in St. Moritz, where Poland, after a 2:2 draw with Sweden and a 2:3 defeat by Czechoslovakia, was eliminated in the qualifying round (3rd place in the group). He participated in the World Championships three times (1930 – 5th place, 1931 – 4th place, 1933 – 7th/8th place). In 1930, during the World Championships in Davos, he was called up to the European national team for a match against Canada. A basic player of the national team in the years 1926–1931. At that time, he was considered one of the best technical hockey players in Europe. He played 40 matches in the Polish national team, scoring 16 goals. In the Przegląd Sportowy poll for the 10 most popular sportsmen of Poland in 1927, he took 4th place, and in 1929 – 7th place.
At the beginning of 1932 he moved to Upper Silesia, where he became a coach of local teams. In the years 1927–1930 and the 1932/1933 season he was the coach of the Polish national team. He popularized the rules of Canadian hockey in various Polish cities. In 1930, together with Aleksander Tupalski, he trained hockey players of Gerania Gdańsk.
Decoration Silver Cross of Merit (March 19, 1931).
Comments