"…Trzeba kochać to co się robi, inaczej życie traci sens - powtarzała z uporem. Należała do grona szczęśliwców, którym los podarował wszystko: nieprzeciętny talent, potężną osobowość, wybitną inteligencję, pasję twórczą i upór w realizacji zamierzonego celu. Tym celem regulującym bieg jej długiego życia była sztuka…" - Bogusław Kaczyński.
Mira Zimińska-Sygietyńska, właśc. Marianna Zimińska-Sygietyńska, de domo Burzyńska (ur. 22 lutego 1901 w Płocku, zm. 26 stycznia 1997 w Warszawie, została pochowana wraz z mężem w Alei Zasłużonych warszawskiego cmentarza Wojskowego na Powązkach) – aktorka, reżyser i pedagog, współzałożycielka i w latach 1957–1997 dyrektor Państwowego Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Dama Orderu Orła Białego.
Urodziła się w Płocku jako córka Jakuba. Nieoficjalnie aktorka podawała rok 1895 jako datę swoich urodzin. Od dziecka była związana z teatrem. Jej rodzice pracowali w Teatrze w Płocku. Matka była bileterką i bufetową, a ojciec dekoratorem. Zadebiutowała w wieku siedmiu lat jako Dziecko w Ich czworo Zapolskiej. Udany występ sprawił, że powierzano jej także inne role.
Podczas występów w Teatrze Polskim w Radomiu zauważył ją i zaangażował jeden z właścicieli warszawskiego teatrzyku Qui Pro Quo – jednego z najpopularniejszych polskich kabaretów dwudziestolecia międzywojennego. W 1919 przeniosła się do Warszawy. W latach 1918–1939 występowała jako aktorka i śpiewaczka m.in. w „Qui Pro Quo”, „Morskim Oku”, „Bandzie”, „Cyruliku Warszawskim”, „Ali Babie”, Teatrze Kameralnym. Zdarzało się, że występowała również w roli konferansjera, tak jak to było podczas występu w Hallo! Ciotka! kiedy to jej wdzięk w połączeniu z werwą i ciętym dowcipem podbił publiczność. Zimińska stała się ulubienicą inteligentów. Była jedną z pierwszych polskich automobilistek. Jeździła luksusowymi mercedesami oraz słynnym wtedy w Warszawie czerwonym kabrioletem marki Bugatti.
W 1929 zadebiutowała jako aktorka teatralna, występując w Teatrze Polskim w Artystach. Swoimi rolami dramatycznymi szybko zdobyła uznanie zarówno krytyki jak i publiczności. W latach 1928–38 i 1946–48 była aktorką dramatyczną i komediową w warszawskich teatrach: Polskim, Ateneum, Kameralnym.
W 1934 redagowała kolumnę satyryczną „Duby smalone” w Kurierze Porannym oraz wraz ze Stefanem Jaraczem i Karolem Bendą prowadziła Teatr Aktora.
Z powodzeniem występowała również w filmach. Zadebiutowała jeszcze w epoce kina niemego. Występowała głównie w rolach komediowych, np. Ada to nie wypada, Papa się żeni, Manewry miłosne.
Nagrywała także płyty dla Syreny Rekord, Columbii oraz Polskich Nagrań. W 1938 występowała z programem estradowym z Eugeniuszem Bodo.
Podczas okupacji niemieckiej należała do Armii Krajowej. Pisała także antyhitlerowskie piosenki dla warszawskich gazeciarzy. W 1942 roku została aresztowana i uwięziona na Pawiaku. Po jej uwolnieniu (dzięki staraniom męża oraz Adolfa Dymszy), występowała w tak zwanych jawnych teatrach np. w „Złotym Ulu” mieszczącym się przy Nowym Świecie 19.
W czasie powstania warszawskiego była pielęgniarką w szpitalu i występowała w Teatrze Frontowym AK. Po upadku powstania była w obozie w Pruszkowie, skąd wraz z Sygietyńskim trafiła do Tarczyna. W Warszawie zjawili się oboje tuż po zajęciu miasta przez wojska sowieckie i polskie.
W 1947 roku została pozytywnie zweryfikowana przez Komisję ZASP, jednak rola w spektaklu Żołnierz królowej Madagaskaru (pomimo odniesionego wielkiego sukcesu) była pożegnaniem Zimińskiej ze sceną, z której odeszła u szczytu sławy.
W 1948 wraz z Tadeuszem Sygietyńskim założyła Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze”. W 1955, po śmierci Sygietyńskiego, Zimińska została kierownikiem artystycznym zespołu, natomiast od 1957 była jego dyrektorem.
Była założycielką i pomysłodawczynią Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca „Varsovia” z siedzibą w Warszawie (nazywanego „Małym Mazowszem”). Zespół istnieje od roku 1978 do dzisiaj.
W wieku 16 lat wyszła za mąż za Jana Zimińskiego. Małżeństwo przetrwało do 1920 roku. Drugim mężem Miry Zimińskiej był Tadeusz Sygietyński, z którym wzięła ślub w 1954. Jednym z jej wielbicieli był Tadeusz Boy-Żeleński, przyjaźniła się z Jerzym Stempowskim i skamandrytami. Witkacemu pozowała do aktu.
"…Kierowała zespołem (Mazowsze) niemalże do ostatniej chwili. Obejrzała z nim niemal cały świat, dając prawie 3 tys. przedstawień za granicą. Rozsławiła imię Polski poza jej granicami. Była już nie tylko wielką gwiazdą kabaretu, piosenkarką i aktorką, ale także "Panią na Mazowszu" - jak ją nazywano. Była osobą szalenie pracowitą, ambitną i wymagającą. Zarówno od siebie, jak i od innych. Nie było dla niej rzeczy niemożliwych…" - Witold Sadowy.
Osobiście spotkałem i zauroczyła mnie sobą Mira Zimińska-Sygietyńska w styczniu 1985 r., kiedy przyjechała do najbardziej prestiżowego miejsca w Nowym Jorku i na świecie – Carnagie Hall. Opowiadał mi o niej mój Mistrz Benedykt Jerzy Dorys, który robił jej zdjęcia jeszcze przed wojną i dał mi od niej list, gdzie napisała: „Kochany Beńku! Zrobiłeś mnie lepiej, aniżeli moi rodzice. Dziękuje Mira Zimińska, Karolin 1 VII 74”. Definitywnie chciałem jej zrobić portret w Carnegie Hall, aby tak właśnie móc go podpisywać. Jak to jest trudne i co trzeba zrobić, aby dostać się na scenę, to można by napisać osobny artykuł, albo książkę. Kiedy już stanęłem naprzeciw Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej i to co trzymałem w ręku, nie budziło wątpliwości, co chciałem zrobić. „Jeśli już, to zróbmy tak” – powiedziała Mira i stanęła za wielkim bukietem kwiatów, wystawiając tylko głowę, uśmiechając się szelmowsko. To było genialne posunięcie, na które bym nigdy pewnie nie wpadł i zrobiłem serię zdjęć, jakich świat do tej pory nie widział.
TANIEC: MAZOWSZE, KOLOROWA POLSKA TRUPA – napisała następnego dnia Anna Kisselgoff (11 stycznia 1985 r.) w „The New York Times”, po występie Mazowsza w Carnegie Hall w Nowym Jorku.
„…Pani Zimińskiej-Sygietyńskiej, która wraz ze swoim zmarłym mężem Tadeuszem Sygietyńskim założyła Mazowsze w 1948 roku, nadal przypisuje się projekt kostiumów. Dzięki oszałamiającym kolorom, paskom i haftom, a także szalom, płaszczom i spódnicom, które tworzą główną część scenografii, Mazowsze osiąga wyjątkowy, kalejdoskopowy blask. (…)
Nikt nie może lekceważyć klimatu politycznego w Polsce, który jest tłem dla każdej polskiej grupy, ale to otwarcie przebiegło bez incydentów. Tradycyjna pieśń, jak zawsze aktualna dla polskiej walki o wolność, wywołała jednak aplauz po odśpiewanym przez chór: „Póki płynie Wisła, będzie Polska”…”.
Od tego czasu miałem bezpośredni kontak z Zespołem Mazowsze i wielokrotnie podczas pobytu w Polsce robiłem im zdjęcia, w tym w 200. Rocznicę urodzin Fryderyka Chopina (2010).
Mira Zimińska-Sygietyńska jest autorką wspomnień m.in.: Nie żyłam samotnie, Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1985, oraz Druga miłość mego życia, Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990.
Wielokrotnie odznaczana m.in.: Order Orła Białego (1996), Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1994), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1955), Order Sztandaru Pracy I klasy, Krzyż Armii Krajowej, Warszawski Krzyż Powstańczy (1988), Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984), Medal 30-lecia Polski Ludowej, Medal 10-lecia Polski Ludowej, Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”, Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej” (1986), Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”, Medal Komisji Edukacji Narodowej, Nagroda Państwowa I stopnia (dwukrotnie: 1951 i 1986), Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy (1996), Krzyż Komandorski Orderu Leopolda II (Belgia).
Grała w sztukach m.in.: 1908 – Ich czworo; 1920 – Cyrkówka, Qui Pro Quo; 1921 – Hania chce tańczyć, "Wodewil"; 1922 – Uj, choroba, "Wodewil"; 1922 – Wszystko się kręci, "Roccoco"; 1924 – Ghetto, "Qui Pro Quo"; 1924 – Serwus, Jarosy, "Qui Pro Quo"; 1925 – Hallo! Ciotka!, "Qui Pro Quo"; 1925 – A tymczasem pod łóżkiem, "Qui Pro Quo"; 1927 – Sałatka majowa, "Qui Pro Quo"; 1928 – Popatrz, popatrz, "Qui Pro Quo"; 1928 – Jubileusz Qui Pro Quo, "Qui Pro Quo"; 1929 – Artyści, Teatr Polski; 1931 – Pierwsza pani Frazer, „Teatr Mały”; 1931 – W murowanej piwnicy, "Qui Pro Quo"; 1932 – Panna Maliczewska, “Teatr Ateneum”; 1932 – Serce na oścież (z gęby na klucz), "Banda"; 1932 – Przebój Warszawy, "Morskie Oko"; 1933 – Moja siostra i ja, "Banda"; 1933 – Ram-pam-pam, "Cyganeria"; 1934 – W małym domku, "Teatr Kameralny"; 1934 – Moralność pani Dulskiej, "Teatr Aktora"; 1934 – Madame Sans-Gêne, "Teatr Aktora"; 1935 – Na jeża, „Cyrulik Warszawski”; 1936 – Mycie głowy, "Cyrulik Warszawski"; 1936 – Mira i satyra, "Teatr 13 rzędów"; 1937 – Wiosenna parada gwiazd, "Wielka Rewia"; 1937 – Cabaretissimo, "Cyrulik"; 1937 – Na pięterku, kawiarnia "Mała Ziemiańska"; 1937 – Naprzód marsz, "Wielka Rewia"; 1938 – Dama od Maxima, „Teatr Letni”; 1939 – Sezonie otwórz się, "Ali Baba"; 1947 – Żołnierz królowej Madagaskaru, Teatr Muzyczny Domu Wojska Polskiego.
Grała w wielu filmach m.in.: 1922 – Wszystko się kręci, 1924 – O czym się nie mówi, 1925 – Iwonka, 1926 – O czym się nie myśli, 1930 – Na Sybir, 1933 – Każdemu wolno kochać, 1935 – Manewry miłosne, 1936 – Papa się żeni, 1936 – Ada! To nie wypada!
Upamiętniona została m.in.: 8 czerwca 2014 r. odsłonięto pomnik Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej w rodzinnym Płocku; w 2018 jej imieniem nazwano skwer u zbiegu ul. Jana Pawła Woronicza i al. Niepodległości w Warszawie.
PORTRAIT with HISTORY
"... You have to love what you do, otherwise life loses its meaning," she repeated stubbornly. She was one of the lucky ones to whom fate gave everything: extraordinary talent, powerful personality, outstanding intelligence, creative passion and persistence in achieving the intended goal. her long life was art ... "- Bogusław Kaczyński.
Mira Zimińska-Sygietyńska, full name Marianna Zimińska-Sygietyńska, de domo Burzyńska (born February 22, 1901 in Płock, died January 26, 1997 in Warsaw, was buried with her husband in Aleja Zasłużonych in the Warsaw Military Cemetery in Powązki) - actress, director and educator, co-founder and in 1957 –1997 director of the National Song and Dance Ensemble "Mazowsze". Lady of the Order of the White Eagle.
She was born in Płock as the daughter of Jakub. Unofficially, the actress gave the year 1895 as her date of birth. She has been associated with the theater since childhood. Her parents worked at the Theater in Płock. My mother was a ticket and buffet clerk, and my father was a decorator. She made her debut at the age of seven as A Child in Their Four Zapolska. A successful performance saw her entrusted with other roles as well.
During her performances at the Polish Theater in Radom, she was noticed and engaged by one of the owners of the Warsaw theater Qui Pro Quo - one of the most popular Polish cabarets of the interwar period. In 1919 she moved to Warsaw. In the years 1918–1939 she performed as an actress and singer, incl. in "Qui Pro Quo", "Morskie Oku", "Banda", "Warsaw Barber", "Ali Baba", and the Chamber Theater. It happened that she also acted as an announcer, as it was during the performance at Hallo! Aunt! when her grace combined with verve and sharp wit won the audience over. Zimińska became the favorite of intellectuals. She was one of the first Polish motorists. She drove luxury Mercedes cars and the Bugatti red convertible, famous in Warsaw at that time.
In 1929 she made her debut as a theater actress, performing in the Polish Theater in Artists. With her dramatic roles, she quickly gained recognition from both the critics and the audience. In the years 1928–38 and 1946–48 she was a dramatic and comedy actress in the Warsaw theaters: Polski, Ateneum and Kameralny.
In 1934, she edited the satirical column "Duby smalone" in Kurier Poranny and, together with Stefan Jaracz and Karol Benda, ran the Actor's Theater.
She has also successfully acted in films. She made her debut in the era of silent cinema. She appeared mainly in comedy roles, eg Ada is not appropriate, Papa is getting married, Love maneuvers.
She has also recorded albums for Syrena Rekord, Columbia and Polskie Nagrania. In 1938 she performed with a stage program with Eugeniusz Bodo.
During the German occupation, it belonged to the Home Army. She also wrote anti-Nazi songs for Warsaw newspapers. In 1942, she was arrested and imprisoned in Pawiak. After her release (thanks to the efforts of her husband and Adolf Dymsza), she performed in so-called open theaters, for example in the "Złoty Ulu" located at Nowy Świat 19.
During the Warsaw Uprising, she was a hospital nurse and performed at the Home Army Front Theater. After the fall of the uprising, she was in the camp in Pruszków, from where, together with Sygietyński, she was sent to Tarczyn. They both arrived in Warsaw shortly after the city was occupied by the Soviet and Polish troops.
In 1947, she was positively verified by the ZASP Committee, but the role in the production of Madagascar's Queen's Soldier (despite her great success) was Zimińska's farewell to the scene from which she left at the height of her fame.
In 1948, together with Tadeusz Sygietyński, she founded the "Mazowsze" State Folk Song and Dance Ensemble. In 1955, after Sygietyński's death, Zimińska became the artistic director of the ensemble, and from 1957 she was its director.
She was the founder and originator of the Children's Song and Dance Ensemble "Varsovia" based in Warsaw (called "Little Mazovia"). The band has been in existence since 1978 until today.
At the age of 16, she married Jan Zimiński. The marriage lasted until 1920. The second husband of Mira Zimińska was Tadeusz Sygietyński, with whom she married in 1954. One of her admirers was Tadeusz Boy-Żeleński, she was friends with Jerzy Stempowski and the scamandrites. Witkacy posed for the nude.
"... She managed the band (Mazowsze) almost until the last moment. She saw the whole world with him, giving almost 3,000 performances abroad. She made Poland famous abroad. She was not only a great cabaret star, singer and actress, but also" Lady in Mazovia "- as she was called. She was an extremely hardworking, ambitious and demanding person. Both from herself and from others. Nothing was impossible for her ..." - Witold Sadowy.
I personally met and I was enchanted by Mira Zimińska-Sygietyńska in January 1985, when she came to the most prestigious place in New York and in the world - Carnagie Hall. My Master Benedict Jerzy Dorys, who took pictures of her before the war, told me about her and gave me a letter from her, where she wrote: "Dear Benku! You made me better than my parents did. Thank you Mira Zimińska, Karolin 1.7.74 ”.
I definitely wanted to get her portrait at Carnegie Hall so that I could sign it. How difficult it is, and what needs to be done to get on stage, you could write a separate article or a book. When I faced Mira Zimińska-Sygietyńska and what I was holding in my hand, there was no doubt as to what I wanted to do. "If anything, let's do it," said Mira, and stood behind a large bouquet of flowers, only sticking out her head, smiling mischievously. It was a brilliant move that I probably would never have thought of, and I took a series of photos that the world has not seen before.
THE DANCE: MAZOWSZE, COLORFUL POLISH TROUPE – wrote Anna Kisselgoff the next day (January 11, 1985) in The New York Times, after Mazowsze's performance at Carnegie Hall in New York.
“…Mrs. Ziminska-Sygietynska, who founded Mazowsze in 1948 with her late husband, Tadeusz Sygietynski, is still credited with the costume design. With stunning colors, stripes and embroidery, as well as shawls, coats and skirts that flair out to form a major part of the stage design, Mazowsze achieves a singular kaleidoscopic dazzle. (…)
No one can disregard the political climate in Poland that serves as a background for any visiting Polish group, but this opening went without incident. A traditional song, as relevant to Poland's struggle for freedom as ever, nonetheless elicited applause after the chorus sang, ''As long as the Vistula flows, there will be a Poland.'…'
Since then, I had a direct contact with the Mazowsze Group and took photos of them many times during my stay in Poland, including on the 200th anniversary of the birth of Fryderyk Chopin (2010).
Mira Zimińska-Sygietyńska is the author of the memoirs of, among others: Nie Żłamłam samotnie, Warsaw, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1985, and Druga Miłość my życia, Warsaw, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990.
Repeatedly awarded, among others: the Order of the White Eagle (1996), the Grand Cross of the Order of Polonia Restituta (1994), the Commander's Cross with a Star of the Order of Polonia Restituta, the Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta (1955), the Order of the Banner of Labor, 1st class, the Home Army Cross, Warsaw Uprising Cross (1988), Medal of the 40th Anniversary of People's Poland (1984), Medal of the 30th Anniversary of People's Poland, Medal of the 10th Anniversary of People's Poland, Badge of the honorary title "Meritorious Teacher of the People's Republic of Poland", Badge of the honorary title "Meritorious for Culture National Award "(1986), Badge" Meritorious Cultural Activist ", Medal of the National Education Commission, 1st degree State Award (twice: 1951 and 1986), Award of the Capital City of Warsaw (1996), Commander's Cross of the Order of Leopold II (Belgium).
She played in plays such as: 1908 - Their Four; 1920 - Circus, Qui Pro Quo; 1921 - Hania Wants to Dance, "Wodewil"; 1922 - Uj, Disease, "Wodewil"; 1922 - Everything Is Going, "Roccoco"; 1924 - Ghetto, "Qui Pro Quo"; 1924 - Serwus, Jarosy, "Qui Pro Quo"; 1925 - Hello! Aunt !, "Qui Pro Quo"; 1925 - Meanwhile, under the bed, "Qui Pro Quo"; 1927 - May Salad, "Qui Pro Quo"; 1928 - Look, look, "Qui Pro Quo"; 1928 - Qui Pro Quo Jubilee, "Qui Pro Quo"; 1929 - Artists, Polish Theater; 1931 - The First Mrs. Frazer, "Mały Theater"; 1931 - In a brick basement, "Qui Pro Quo"; 1932 - Miss Maliczewska, "Ateneum Theater"; 1932 - Open wide heart, "Banda"; 1932 - Hit of Warsaw, "Morskie Oko"; 1933 - My sister and me, "Banda"; 1933 - Ram-pam-pam, "Bohemia"; 1934 - In a Little House, "Chamber Theater"; 1934 - The Morality of Pani Dulska, "Teatr Aktora"; 1934 - Madame Sans-Gêne, "Theater of the Actor"; 1935 - Na jeża, "Cyrulik Warszawski"; 1936 - Washing the head, "Cyrulik Warszawski"; 1936 - Mira i satire, "Theater of 13 Rows"; 1937 - The Spring Parade of Stars, "Wielka Rewia"; 1937 - Cabaretissimo, "The Barber"; 1937 - On the floor, "Mała Ziemiańska" cafe; 1937 - Forward march, "Wielka Rewia"; 1938 - Lady of Maxim, "Summer Theater"; 1939 - Open season, "Ali Baba"; 1947 - The Soldier of the Queen of Madagascar, Musical Theater of the Polish Army House.
She acted in many films, including: 1922 - Everything is turning, 1924 - What is not talked about, 1925 - Iwonka, 1926 - What is not thought about, 1930 - To Siberia, 1933 - Everyone is allowed to love, 1935 - Love maneuvers , 1936 - Papa is getting married, 1936 - Ada! It is not appropriate!
The following was commemorated: on June 8, 2014, a monument to Mira Zimińska-Sygietyńska was unveiled in her hometown of Płock; in 2018, the square at the intersection of ul. Jana Pawła Woronicza and al. Niepodległości in Warsaw.
Comments