Longin Hieronim Pastusiak (ur. 22 sierpnia 1935 w Łodzi, zm. 10 stycznia 2025) – polski polityk, historyk, politolog i amerykanista. Działacz PZPR, SdRP i SLD. W latach 1991–2001 poseł na Sejm I, II i III kadencji, w latach 2001–2005 senator V kadencji. Wiceprzewodniczący Sojuszu Lewicy Demokratycznej w latach 2008–2012. Marszałek Senatu V kadencji w latach 2001–2005.
W młodości był harcerzem 33 Łódzkiej Drużyny Harcerskiej.
W 1959 ukończył studia magisterskie w Woodrow Wilson School of Foreign Affairs oraz University of Virginia w Charlottesville, a w 1960 został magistrem na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego. Doktoryzował się w American University w Waszyngtonie oraz na Wydziale Historii Wyższej Szkoły Nauk Społecznych przy KC PZPR w Warszawie. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w 1967 w Instytucie Historii PAN. Profesorem nadzwyczajnym został w 1978, a profesorem zwyczajnym w 1986.
W latach 1963–1994 pracował w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Jest autorem licznych publikacji z zakresu historii Stanów Zjednoczonych oraz stosunków polsko-amerykańskich. Zajmował funkcję prezesa Towarzystwa Polska-Kanada, wiceprezesa Towarzystwa Polska-Korea, był członkiem Stowarzyszenia Euro-Atlantyckiego i Klubu Rzymskiego.
Prowadził w TVP1 autorski program Anegdoty prezydenckie na temat amerykańskich przywódców, wydał również książkę pod tym samym tytułem. Jest także autorem publikacji Roosevelt a sprawa polska 1939–1945 wydanej w 1980 i wielokrotnie wznawianej. Był również encyklopedystą; został wymieniony w gronie edytorów Encyklopedii. Świat w przekroju.
W 1961 został członkiem PZPR, należał do niej aż do samorozwiązania się partii w 1990. W tym samym roku przystąpił do nowo utworzonej SdRP, a w 1999 do Sojuszu Lewicy Demokratycznej. Z ramienia tego ugrupowania od 1991 do 2001 pełnił funkcję posła na Sejm I, II i III kadencji. W okresie 1991–1997 zajmował stanowisko wiceprzewodniczącego Klubu Parlamentarnego SLD. W latach 1997–2001 był wiceprzewodniczącym Komisji Spraw Zagranicznych i przewodniczącym Stałej Delegacji Sejmu i Senatu do Zgromadzenia Unii Zachodnioeuropejskiej. W 2000 został przewodniczącym Podkomisji ds. Stosunków Transatlantyckich w Zgromadzeniu Parlamentarnym NATO, a rok później wiceprzewodniczącym frakcji socjalistycznej w Zgromadzeniu Parlamentarnym NATO.
„…Spotkaliśmy się 15 czerwca 2004 r. w Warszawie, kiedy robiłem z nim długą rozmowę i zdjęcia do nowojorskiego magazynu KARIERA. Znaliśmy się od dawna, gdyż był od lat połączony z Ameryką, gdzie ja mieszkałem. Pamiętam, jak włączył się w mój projekt wystawy w Muzeum Narodowym „Nowy Jork przed i po 11 września 2001 r.”, pod patronatem Prezydenta RP, pisząc notę do wstępu jako Marszałek Senatu RP m.in.: „…Nastąpiło prawdziwe zjednoczenie ludzi i solidarność narodów w obliczu niewyobrażalnej tragedii. W jej miejscu obserwowaliśmy przejawy poświęcenia i heroizmu, uosabiane przez strażaków, z których tak wielu oddało swe życie, usiłując je ocalić innym. Wspaniałym symbolem odpowiedzialności polityka była postawa burmistrza Rudolpha Giulianiego…” – Czesław Czapliński.
W 2001 uzyskał mandat senatora z okręgu gdańskiego jako kandydat koalicji Sojusz Lewicy Demokratycznej – Unia Pracy. 20 października tego samego roku wybrano go na urząd Marszałka Senatu. Był członkiem komitetu wyborczego Włodzimierza Cimoszewicza w wyborach prezydenckich w 2005. W wyborach parlamentarnych w tym samym roku ponownie ubiegał się o mandat senatora, nie został jednak ponownie wybrany. 1 czerwca 2008 został wiceprzewodniczącym SLD, pełnił tę funkcję do 28 kwietnia 2012. W 2009 i w 2014 był liderem pomorskiej listy SLD-UP w wyborach do Parlamentu Europejskiego, nie uzyskał mandatu eurodeputowanego.
W ramach działalności społecznej w 1992 zainicjował powstanie Klubu Współczesnej Myśli Politycznej w Gdańsku, któremu następnie przewodniczył.
Odznaczenia: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2015); Order Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy (Estonia, 2002); Honorary Companion of Honour Orderu Narodowego Zasługi (Malta, 2002); Komandor Krzyża Wielkiego Orderu „Za Zasługi dla Litwy” (Litwa, 2006).
Żonaty z Anną Ochab, córką Edwarda Ochaba. Miał córkę Aleksandrę i syna Feliksa.
Publikacje: Rola Stanów Zjednoczonych w remilitaryzacji Niemiec Zachodnich, Wydawnictwo MON, Warszawa 1964; Szkice o polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych, Książka i Wiedza, Warszawa 1968; Demokracja po amerykańsku: prześladowania Komunistycznej Partii Stanów Zjednoczonych, Książka i Wiedza, Warszawa 1969; Amerykanie w Berlinie Zachodnim. Polityka Stanów Zjednoczonych wobec Berlina Zachodniego, Czytelnik, Warszawa 1972; Podział i zjednoczenie Niemiec w dyplomacji Wielkiej Czwórki, Śląsk, Katowice 1972; Interesy USA na Bliskim Wschodzie, Iskry, Warszawa 1973; Pół wieku dyplomacji amerykańskiej 1898–1945, PWN, Warszawa 1974; Polacy w zaraniu Stanów Zjednoczonych, tom 309 serii wydawniczej Omega, Wiedza Powszechna, Warszawa 1977; Pierwsi polscy podróżnicy w Stanach Zjednoczonych, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1980; Roosevelt a sprawa polska 1939–1945, Książka i Wiedza, Warszawa 1983; Ronald Reagan: biografia dokumentacyjna, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1988; Dramatyczne sześć miesięcy: Od Rządu Tymczasowego RP do Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej (styczeń-czerwiec 1945 r.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1991; Panie Białego Domu, BGW, Warszawa 1994; Dyplomacja Stanów Zjednoczonych (XVIII–XIX W.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 1996; Kościuszko Pułaski i inni, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2003; Prezydenci amerykańscy wobec spraw polskich, Bellona, Warszawa 2003; Anegdoty prezydenckie, Bellona, Warszawa 2004; Z tajników archiwów dyplomatycznych. Stosunki polsko-amerykańskie w latach 1948–1954, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2004; Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, Iskry, Warszawa 2005; Biały dom i jego mieszkańcy, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2006; Droga Stanów Zjednoczonych do mocarstwowości, Wyższa Szkoła Studiów Międzynarodowych, Łódź 2007; Romanse prezydentów USA, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2009; Kim jest Barack Obama?, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2009; 400 lat stosunków polsko-amerykańskich, tom I i II, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2010; Zamachy na prezydentów USA, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, Warszawa 2010; Chicago wczoraj i dziś, Branta, Bydgoszcz 2011; Polityka i Humor, Prószyński Media, Warszawa 2011; Donald Trump. Pierwszy taki prezydent Stanów Zjednoczonych, Bellona, Warszawa 2019; Prezydenci USA w XXI wieku, Bellona, Warszawa 2022.
PORTRAIT with HISTORY Longin Pastusiak
Longin Hieronim Pastusiak (pronounced [ˈlɔnɡin pasˈtuɕak]; 22 August 1935 in Łódź, Poland – 10 January 2025) was a Polish politician and historian.
In 1959 Pastusiak earned his Master of Arts degree form Woodrow Wilson School of Public and International Affairs, University of Virginia in Charlottesville. Then in 1960 he received his Master of Arts degree from the Faculty of Journalism, Warsaw University.
From 1961 to 1962 Pastusiak studied for a doctorate at the American University in Washington, D.C. He received a PhD from the Faculty of History, Higher School of Social Sciences in Warsaw (1963). In 1967 he earned the title of Doctor Habilitated from the Institute of History, Polish Academy of Sciences. In 1978 he gained the title of Associate Professor, then in 1986 the title of Full Professor.
From 1963 to 1994 Pastusiak was a researcher at the Polish Institute of International Affairs. He was also a visiting professor at several foreign universities, mainly American. He was a professor at Gdańsk University (on leave of absence). Between 1997 and 1999 he was president of the Warsaw School of Social and Economic Sciences. He was also a member of the Political Science Committee of the Polish Academy of Sciences and the author of over 600 scientific publications including more than 60 books on international relations.
From 1967 to 1998 Pastusiak was a member of the Central Board of the Polish Political Sciences Association. He was chair of the Association during three annual terms. From 1988 to 1994 he was a member of the Executive Committee of the International Political Sciences Association. He was vicepresident of the Association from 1991 to 1994. He was former president of the Polish Canadian Society, deputy president of the Poland – Republic of Korea Society and member of the Euro-Atlantic Society and the Club of Rome. Pastusiak was in 2008 a visiting professor at Appalachian State University in Boone, North Carolina.
As a historian, much of his works are related to Polish-American relations.
"...We met on June 15, 2004 in Warsaw, when I was having a long conversation and photos with him for the New York magazine KARIERA. We had known each other for a long time, because he had been connected with America for years, where I lived. I remember how he got involved in my project of the exhibition at the National Museum "New York before and after September 11, 2001", under the patronage of the President of the Republic of Poland, writing a note to the introduction as the Marshal of the Senate of the Republic of Poland, among others: "...There was a true unification of people and solidarity of nations in the face of an unimaginable tragedy. In its place we observed manifestations of sacrifice and heroism, personified by firefighters, so many of whom gave their lives, trying to save them for others. A wonderful symbol of a politician's responsibility was the attitude of Mayor Rudolph Giuliani..." - Czesław Czapliński.
Selected works: 2001 – Anegdoty prezydenckie, Wyd. Bellona; 2003 – Prezydenci amerykańscy wobec spraw polskich, Wyd. Bellona; 2004 – George W. Bush jaki człowiek, jaki prezydent?, Wyd. Adam Marszałek; 2005 – Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki, Wyd. Iskry; 2006 – Biały dom i jego mieszkańcy, Wyd. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna ADAM; 2009 – Romanse prezydentów USA, Wyd. Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna ADAM.
From 1991 to 2001 Pastusiak was Deputy to the Polish Sejm. During its 1st and 2nd term he was Deputy Chairman of the Parliamentary Club of the Democratic Left Alliance. During its 3rd term he was Deputy Chairman of the Sejm Foreign Affairs Committee and Chairman of the Sejm and Senate Standing Delegation to the Assembly of the Western European Union. Since 1998 he was Vice-chairman of the International Council of the organisation Parliamentarians for Global Action based in New York. Since 2000 he has been Chairman of the Sub-Committee for Transatlantic Relations of the NATO Parliamentary Assembly. Since 2001 he has been Deputy Chairman of the Social-Democratic Faction in the NATO Parliamentary Assembly.
From 1961 until its dissolution Pastusiak was a member of the Polish United Workers' Party. In 1995 he became a member of the Democratic Left Alliance. Since 2000 he has been a member of the Supreme Council of the Democratic Left Alliance.
From 2002 to 2004 Pastusiak served as vice president of NATO Parliament Assembly and from 2001 until 2005 he was Marshal of the Senate of the Polish Republic.
Comments