PORTRET z HISTORIĄ Janusz Olejniczak

Janusz Mieczysław Olejniczak (ur. 2 października 1952 we Wrocławiu, zm. 20 października 2024 w Warszawie) – polski pianista, pedagog muzyczny i sporadycznie aktor. 

Na fortepianie zaczął grać w wieku sześciu lat. Ukończył podstawową i średnią szkołę muzyczną w Warszawie oraz studia w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Jego pierwszymi nauczycielami gry byli Luiza Walewska (zarazem matka chrzestna) i Ryszard Bakst. Pobierał dodatkowe nauki w Paryżu i na studiach podyplomowych w Warszawie i Essen. 

W drugiej połowie lat 60. i na początku lat 70. wziął udział w kilku konkursach pianistycznych: został finalistą Międzynarodowego Konkursu Młodych Wykonawców „Concertino Praha” (1967) oraz zajął szóste miejsce na VIII Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina (1970) i czwarte miejsce na Międzynarodowym Konkursie Muzycznym im. Alfreda Casellego (1972). 

Po sukcesie na Konkursie Chopinowskim w 1967 występował w wielu krajach Europy, Azji, w obu Amerykach i w Australii. Grał w salach: Carnegie Hall w Nowym Jorku, Salle Pleyel w Paryżu, Lincoln Center w Waszyngtonie, Concertgebouw w Amsterdamie, Suntory Hall w Tokio, Filharmonia Berlińska, Konserwatorium Moskiewskie i in. Koncertował z dyrygentami, takimi jak: Witold Rowicki, Kazimierz Kord, Jerzy Maksymiuk, Grzegorz Nowak, Charles Dutoit, Wojciech Michniewski i Andrzej Markowski. Występował na wielu festiwalach muzycznych, m.in. kilkukrotnie na Międzynarodowym Festiwalu Chopinowskim w Dusznikach-Zdroju. Był stałym gościem festiwalu Chopin i jego Europa w Warszawie. 

Wcielił się w postać Fryderyka Chopina w filmie Andrzeja Żuławskiego Błękitna nuta (1991). W późniejszych latach współpracował przy nagrywaniu muzyki filmowej, m.in. nagrał ścieżkę dźwiękową do filmów: Chopin. Pragnienie miłości (2002) i Pianista (2002). 

„…Przez lata współpracowałem z Łazienkami Królewskimi, byłem zaprzyjaźniony z prof. Markiem Kwiatkowskim, a potem z dyr. Tadeuszem Zielniewiczem. Zrobiłem kilkadziesiąt spotkań ARTYŚCI w ŁAZIENKACH, właśnie tutaj mogłem zbliżyć się 11 sierpnia 2011 r. do przepięknej Polskiej Opery Królewskiej w Starej Oranżerii w Łazienkach Królewskich, gdzie fotografowałem Aleksandrę Kurzak i Janusza Olejniczaka. Muszę powiedzieć, że fotografowałem najwybitniejszych twórców m.in. Metropolitan Opera w Nowym Jorku, ale takie wnętrze jak Polska Opera Królewska w Łazienkach Królewskich w Warszawie, to zupełne szaleństwo. Po zrobieniu zdjęć wewnątrz wyszedłem na zewnątrz i zrobiłem zdjęcia Januszowi Oleniczakowi. Co ciekawe połączone to było z moją plenerową wystawą w Łazienkach Królewskich w Alejach Ujazdowskich pt. Roman Opałka – https://www.czczaplinski.com/post/portret-z-historią-roman-opałka -, ze względu na to, że kilka dni wcześniej 6 sierpnia 2011 zmarł w szpitalu w Rzymie, mój wieloletni przyjaciel, jeden z najwybitniejszych na świecie malarzy…” – Czesław Czapliński.

Był pedagogiem muzycznym. Prowadził klasę fortepianu na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie i Akademii Muzycznej w Krakowie (1993–1997) oraz kursy mistrzowskie dla pianistów w różnych krajach. Był jurorem XVII i XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie. 

Zmarł 20 października 2024 na zawał serca. 29 października tego samego roku, po mszy świętej w Kościele Wizytek w Warszawie, został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim. 

Był mężem aktorki Sławomiry Łozińskiej. 

W jego repertuarze znajdowały się utwory m.in. Fryderyka Chopina, Ferenca Liszta, Jeana-Philippe’a Rameau, Wolfganga Amadeusa Mozarta, Franza Schuberta, Sergieja Prokofiewa, Wojciecha Kilara oraz Henryka Mikołaja Góreckiego. W 1995 roku jego płyta z koncertami fortepianowymi Chopina otrzymała Fryderyka (w kategorii Album roku – muzyka solowa). Łącznie nagrał kilkadziesiąt płyt dla wytwórni Polskie Nagrania „Muza”, Naxos, Dux, Selene Records, Tonpress, Pony Canyon, NIFC, Opus 111, CD Accord i in.

Ordery i wyróżnienia: 1999 – Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski; 2003 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie muzyki; 2005 – Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”; 2010 – Perła Honorowa Polskiej Gospodarki w kategorii kultura; 2022 – Złoty Fryderyk w kategorii muzyka poważna; 2024 – Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (pośmiertnie).

Filmografia obsada aktorska: 1990: Błękitna nuta jako Fryderyk Chopin; 1995: Les Milles jako bułgarski pianista; 2015: Hiszpanka jako Ignacy Jan Paderewski.

„…Jest jak rajski ptak, który wciąż się wymyka z rąk. Tylko czasami udaje się uchwycić jej istotę, zbliżyć się do niej. Oferuje nieskończoną możliwość interpretacji, pozwala na ciągłą pracę nad własną estetyką, nad kształtowaniem swoich gustów, daje szansę odmiennego spojrzenia na ten sam utwór, indywidualnego i ciągle nowego podejścia. Jest w muzyce Chopina coś takiego, że za każdym razem chce się zagrać ten sam fragment inaczej, wyrzeźbić tę samą frazę na nowo. Podczas wykonywania utworów Chopina potrzebna jest koncepcja całości. Ale ostateczną wizję tworzę w trakcie grania. Pokora wobec Chopina nie pozwala mi przyjąć jednej wersji, powiedzieć, że jakiś fragment jest nieodwołalnie najlepszy właśnie w takiej postaci. Muszę więc próbować wciąż na nowo…” – Janusz Olejniczak o muzyce Chopina.

PORTRAIT with HISTORY Janusz Olejniczak

  Janusz Olejniczak (2 October 1952 – 20 October 2024) was a Polish classical pianist and actor. He began playing the piano at the age of six. He also performed the music in Roman Polanski's movie The Pianist, also appearing as the hand double for Adrien Brody, who plays pianist Władysław Szpilman. 

Janusz Mieczysław Olejniczak (born October 2, 1952 in Wrocław, died October 20, 2024 in Warsaw) – Polish pianist, music teacher and occasional actor.

He began playing the piano at the age of six. He graduated from primary and secondary music school in Warsaw and studied at the State Higher School of Music in Warsaw. His first teachers were Luiza Walewska (also his godmother) and Ryszard Bakst. He received additional education in Paris and at postgraduate studies in Warsaw and Essen.

In the second half of the 1960s and early 1970s, he took part in several piano competitions: he became a finalist of the International Competition for Young Performers "Concertino Praha" (1967) and took sixth place at the 8th International Fryderyk Chopin Piano Competition (1970) and fourth place at the International Fryderyk Chopin Music Competition. Alfred Caselli (1972).

         After his success at the Chopin Competition in 1967, he performed in many countries in Europe, Asia, both Americas and Australia. He played in the following halls: Carnegie Hall in New York, Salle Pleyel in Paris, Lincoln Center in Washington, Concertgebouw in Amsterdam, Suntory Hall in Tokyo, Berlin Philharmonic, Moscow Conservatory and others. He gave concerts with conductors such as: Witold Rowicki, Kazimierz Kord, Jerzy Maksymiuk, Grzegorz Nowak, Charles Dutoit, Wojciech Michniewski and Andrzej Markowski. He performed at many music festivals, including several times at the International Chopin Festival in Duszniki-Zdrój. He was a regular guest at the Chopin and his Europe festival in Warsaw. He played the role of Fryderyk Chopin in Andrzej Żuławski's film Błękitna nuta (Blue Note, 1991). In later years, he collaborated on recording film music, including the soundtrack for the films Chopin. Desire for Love (2002) and The Pianist (2002).

         "...For years I have collaborated with the Royal Łazienki, I was friends with prof. Marek Kwiatkowski, and later with director Tadeusz Zielniewicz. I have organized several dozen meetings of ARTISTS in the Royal Łazienki, it was here that on August 11, 2011 I could get closer to the beautiful Polish Royal Opera in the Old Orangery in the Royal Łazienki, where I photographed Aleksandra Kurzak and Janusz Olejniczak. I must say that I have photographed the most outstanding artists, including the Metropolitan Opera in New York, but an interior such as the Polish Royal Opera in the Royal Łazienki in Warsaw is complete madness. After taking pictures inside, I went outside and took pictures of Janusz Oleniczak. Interestingly, it was combined with my outdoor exhibition in the Royal Łazienki in Aleje Ujazdowskie entitled Roman Opałka - https://www.czczaplinski.com/post/portret-z-historią-roman-opałka  -, due to the fact that several days earlier, on August 6, 2011, my long-time friend, one of the most outstanding painters in the world, died in a hospital in Rome…” – Czesław Czapliński.

         He was a music teacher. He taught piano at the Fryderyk Chopin University of Music in Warsaw and the Academy of Music in Kraków (1993–1997) and gave master classes for pianists in various countries. He was a juror at the 17th and 18th International Fryderyk Chopin Piano Competition in Warsaw.

He died on 20 October 2024 of a heart attack. On 29 October of the same year, after a mass at the Visitation Church in Warsaw, he was buried at the Powązki Cemetery.

He was the husband of actress Sławomira Łozińska.

His repertoire included works by Fryderyk Chopin, Ferenc Liszt, Jean-Philippe Rameau, Wolfgang Amadeus Mozart, Franz Schubert, Sergei Prokofiev, Wojciech Kilar and Henryk Mikołaj Górecki. In 1995, his album of Chopin's piano concertos received the Fryderyk (in the category Album of the Year – solo music). In total, he has recorded several dozen albums for the labels Polskie Nagrania "Muza", Naxos, Dux, Selene Records, Tonpress, Pony Canyon, NIFC, Opus 111, CD Accord and others.

         Orders and distinctions: 1999 – Officer's Cross of the Order of Polonia Restituta; 2003 – Annual Award of the Minister of Culture and National Heritage in the field of music; 2005 – Gold Medal for Merit to Culture Gloria Artis; 2010 – Honorary Pearl of the Polish Economy in the culture category; 2022 – Golden Fryderyk in the classical music category; 2024 – Commander's Cross with Star of the Order of Polonia Restituta (posthumously).

Filmography cast: 1990: Błękitna nuta as Fryderyk Chopin; 1995: Les Milles as Bulgarian pianist; 2015: Hiszpanka as Ignacy Jan Paderewski.

"...It is like a bird of paradise that keeps slipping out of your hands. Only sometimes do you manage to capture its essence, to get close to it. It offers endless possibilities of interpretation, allows you to constantly work on your own aesthetics, on shaping your tastes, gives you the chance to look at the same piece differently, to take an individual and constantly new approach. There is something in Chopin's music that makes you want to play the same fragment differently every time, to carve the same phrase anew. When performing Chopin's pieces, you need a concept of the whole. But I create the final vision while playing. Humility towards Chopin does not allow me to accept one version, to say that a given fragment is irrevocably the best in this form. So I have to try again and again..." - Janusz Olejniczak on Chopin's music.