”…W aktorstwie trzeba mieć przed oczyma, że nie wolno grać, tylko starać się być sobą..." – Daniel Olbrychski.
Daniel Marcel Olbrychski (ur. 27 lutego 1945 w Łowiczu) – aktor teatralny i filmowy.
Uznawany za jednego z najwybitniejszych aktorów filmowych i teatralnych swojego pokolenia. Zagrał w blisko 180 filmach kinowych i telewizyjnych. Debiutował w 1963 rolą w filmie Janusza Nasfetera Ranny w lesie. Następnie występował w filmach najpopularniejszych polskich reżyserów, takich jak Andrzej Wajda, Janusz Morgenstern, Kazimierz Kutz, Julian Dziedzina, Krzysztof Zanussi, Jerzy Antczak, Jerzy Hoffman, Janusz Kijowski, Stanisław Bareja czy Krzysztof Kieślowski. W 1970 zaczął występować w produkcjach zagranicznych, zagrał m.in. u Volkera Schlöndorffa, Claude’a Leloucha czy Nikity Michałkowa.
Urodził się 27 lutego 1945 w Łowiczu. Jest synem publicysty Franciszka Olbrychskiego (1905–1981) i Klementyny z Sołonowiczów (1909–1995), polonistki. Jego ciotką – siostrą matki – była Irena Śmiałowska (1908–2019), jedna z najdłużej żyjących Polek. Miał starszego brata, Krzysztofa (1939–2017), który był fizykiem. Dzieciństwo spędził w Czerniewie, Łodzi i Drohiczynie, gdzie debiutował jako aktor występami w przedstawieniach wystawianych w kościele. Uczył się w klasie skrzypiec w szkole muzycznej. Od młodości uprawia boks, trenował też szermierkę, badmintona i judo oraz bieg na 800 m w klubie Lotnik Warszawa. Jednocześnie rozwijał się aktorsko – należał do kółka recytatorskiego Miłośników Starej Warszawy (prowadzonego przez Józefa Małgorzewskiego), a podczas nauki w liceum im. Stefana Batorego w Warszawie zagrał Papkina w szkolnej inscenizacji Zemsty na scenie Teatru Buffo w reż. Jana Cichonia.
Po ukończeniu liceum w 1963 rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Warszawie, które przerwał w związku z zaangażowaniem się w kolejne projekty filmowe. Aktorski egzamin eksternistyczny złożył dopiero w 1971.
13 grudnia 1961 został aktorem zawodowym. Występował wówczas w Młodzieżowym Studiu Poetyckim, realizowanym w Telewizji Polskiej przez Andrzeja Konica, gdzie m.in. zagrał tytułową rolę w Kubie na podstawie Archipelagu ludzi odzyskanych Igora Newerlego. Na początku studiów został dostrzeżony przez reżysera Janusza Nasfetera, który obsadził go w roli Korala w swoim filmie Ranny w lesie według powieści Witolda Zalewskiego. W 1965 zagrał swoją pierwszą dużą rolę – Rafała Olbromskiego w Popiołach Andrzeja Wajdy, a także wystąpił jako podporucznik Stefan „Żbik” Olewicz w dramacie wojennym Janusza Morgensterna Potem nastąpi cisza. Do końca lat 60. zagrał jeszcze kilka głównych ról filmowych: w 1966 – postać Andrzeja w komedii muzycznej Stanisława Barei Małżeństwo z rozsądku (1967) i Tolka Szczepaniaka w BokserzeJuliana Dziedziny, w 1967 – Franka w Skoku Kazimierza Kutza i Marka Arensa w Jowicie Janusza Morgensterna, a w 1968 – studenta w filmie krótkometrażowym Krzysztofa Zanussiego Zaliczenie, Karola XII w Hrabinie Cosel Jerzego Antczaka i Azję Tuhajbejowicza w ekranizacji Pana Wołodyjowskiego w reż. Jerzego Hoffmana. W 1969 został pierwszym laureatem Nagrody im. Zbyszka Cybulskiego. W tym samym roku asystował Andrzejowi Wajdzie podczas kręcenia Polowania na muchy, w którym zagrał drugoplanową rolę malarza, pojawił się w epizodycznej roli porucznika Stefana Sowińskiego w Soli ziemi czarnej Kazimierza Kutza, wystąpił gościnnie w debiutanckim filmie długometrażowym Krzysztofa Zanussiego Struktura kryształu oraz zagrał dwie role teatralne: Gustawa w Ślubach panieńskich (reż. Adam Hanuszkiewicz) na scenie Teatru Powszechnego w Warszawie i Banka w Makbecie (reż. Andrzej Wajda) dla Teatru Telewizji.
W 1970 zagrał główne role w dramatach Wajdy: Bolesława w Brzezinie i Tadeusza w Krajobrazie po bitwie. Dzięki występowi w tym drugim kandydował do nagrody za najlepszą rolę męską podczas 23. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Cannes, jednak ostatecznie przegrał z Marcello Mastroiannim. Również w 1970 debiutował w zachodnim kinie epizodyczną rolą Siergieja Abramowa w międzynarodowej produkcji Miklósa Jancsó Pacyfistka. W tym samym roku wykreował na scenie Teatru Narodowego w Warszawie tytułowe role w reżyserowanych przez Adama Hanuszkiewicza: Hamlecie i Beniowskim. W 1971 wystąpił u boku Jana Kreczmara w telewizyjnym filmie Krzysztofa Zanussiego Die Rolle, a w 1972 zagrał w kolejnych dwóch filmach Wajdy: Mateusza Lewitę w niemieckim dramacie Piłat i inni i Pana Młodego w ekranizacji Wesela. W 1974 premierę miał Potop Jerzego Hoffmana, w którym zagrał główną postać Andrzeja Kmicica. Mimo że jeszcze przed premierą był krytykowany w prasie za przyjęcie roli w filmie, występ w superprodukcji okazał się jednym z najważniejszych kroków w jego dorobku aktorskim, zapewnił mu najlepsze recenzje oraz największą popularność wśród widzów. Jak sam twierdzi, za występ w filmie zainkasował ok. 150 tys. zł. Następnie zagrał Borowieckiego w ekranizacji Ziemi obiecanej w reż. Andrzeja Wajdy.
W 1976 podpisał się pod „Listem 296”, będącym apelem przedstawicieli kultury o zbadanie represji wobec robotników i członków KOR. Tym samym wyraził publiczne wsparcie dla opozycji do ówczesnej władzy w Polsce, co skutkowało bojkotowaniem go i blokowaniem jego występów przez rządową telewizję. Jeszcze w 1977 wystąpił w roli Stanisława Przybyszewskiego w polsko-norweskiej produkcji Haakona Sandøya Dagny, po czym zrobił sobie kilkumiesięczną przerwę od występów w filmach. Na wielki ekran powrócił rolą Jana Brońskiego w międzynarodowej produkcji Volkera Schlöndorffa Blaszany bębenek (1979), a w czasie kręcenia filmu pracował również na planie psychologicznego melodramatu Andrzeja Wajdy Panny z Wilka, w którym zagrał główną rolę Wiktora Rubena.
„…Pierwszy raz fotografowałem Daniela Olbrychskiego 6 listopada 1986 r. w Nowym Jorku z Janem Wojewódką, który jako impresario organizował występy w USA polskich artystów.
Wielokrotnie go fotografowałem na planach filmowych, ostatnio pamiętam na kasztance, jako Marszałka Piłsudskiego na planie filmu "Bitwa Warszawska 1920" Jerzego Hoffmana, z czego zrobiłem wielką wystawę.
Pamiętam zdjęcia, jakie zrobiłem Danielowi Olbrychskiemu 31 sierpnia 1987 r., które były zupełnie przypadkowe, w sensie spotkania się. W latach 80-tych przylatywałem do Warszawy na paszport amarykański i bardzo lubiłem, centralnie umieszczony, nowoczesny jak na tamte lata Hotel Victoria. Byłem z kimś umówiony na zdjęcia i z torbą z aparatami, wjechałem na pierwsze piętro Hotelu Victoria, gdzie była restauracja. Chciałem coś małego przekąsić, zanim pojadę dalej. Po wyjściu z windy zobaczyłem Daniela Olbrychskiego, który właśnie wychodził z restauracji. Pomyślałem sobie, jak nie teraz, to kiedy?. Podszedłem do Olbrychskiego, przedstawiłem się i zapytałem, czy mógłbym mu zrobić zdjęcia, które opublikuje w Ameryce. Ale gdzie? – zapytał zaskoczony Olbrychski. Tutaj, pokazałem osłaniające restaurację ogrodzenie, przypominające historyczne kraty. Kiwnął głową, ja wyciągnęłem sprzęt i zaczęłem fotografować, kelnerzy na początku patrzyli troche nieufnie, ale potem zaczeli się uśmiechać. Na zakończenie zrobiłem mu zdjęcia przez kraty, co w tamtych czasach miało pewne znaczenie. Zdjęcia z tamtej "sesji" jeśli tak można powiedzieć o tym co robiliśmy, ukazały się w wielu magazynach, nawet na okładkach.
Ostatnio 24 października 2024 r. spotkałem Olbrychskiego z żonom w Maison D’art Gallery w Warszawie…” – Czesław Czapliński.
Na początku lat 80. zaangażował się w działania „Solidarności”, m.in. wygłosił apel poległych podczas organizowanych 16 grudnia 1980 uroczystości odsłonięcia pomnika stoczniowców poległych w Grudniu 1970 w Gdańsku oraz wystąpił w koncertach okolicznościowych, na których zbierano fundusze na sfinansowanie budowy pomnika stoczniowców, a w 1981 podpisał się pod „listem ośmiu” (napisanym przez Józefa Rybickiego do Wojciecha Jaruzelskiego w proteście wobec wprowadzenia stanu wojennego w Polsce), czym naraził się SB. Wkrótce wyjechał do Francji, gdzie występował w roli Heralda von Wullnowa w sztuce Szaleńcy są na wymarciu na scenie Theatre des Amandiers w Nanterre oraz Retta Butlera w Przeminęło z wiatrem w paryskim Theatre Marigny. Pozostając na emigracji, wykreował także kolejne role kinowe: austriackiego dyrygenta Karla Kremera w filmie Claude’a Leloucha Jedni i drudzy, Saint-Genisa w dramacie Josepha Loseya Pstrąg, Saula Portera w filmie Jean-Pierre Igouxa Derelitta oraz jedną z głównych ról w debiutanckiej produkcji Monique Enckell Gdybym miał 1000 lat, a także drugoplanową rolę Wiktorczyka w niemiecko-francuskim filmie wojennym Andrzeja Wajdy Miłość w Niemczech. W 1984 wystąpił w niemiecko-fińskiej koprodukcji Vojtěcha Jasný’ego Nieznośny samobójca, będącej ekranizacją Samobójcy Nikołaja Erdmana, a także zagrał podwójną rolę – braci-bliźniaków Vincenta i Thomasa Delaune – we Flashbacku Olivera Nolina oraz wcielił się w postać radzieckiego szachisty Tac-Taca w nagrodzonym Oscarem dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego dramacie Richarda Dembo Przekątna gońca.
W 1985 powrócił na polską scenę rolą Rodryka w Cydzie wystawianym w Teatrze Ateneum w Warszawie w reż. Adama Hanuszkiewicza, a także po latach przerwy pojawił się w polskim filmie, kreując postać Grzegorza, kierownika ośrodka Monaru w filmie Andrzeja Trzosa-Rastawieckiego …jestem przeciw. Także w 1985 zagrał Daniela, kochanka Chiary we włoskiej komedii Francesco Nuttiego Casablanca, Casablanca. W 1986 wcielił się w Leona Jogichesa w niemiecko-czeskosłowackim filmie biograficznym Róża Luksemburg w reż. Margarethe von Trotty, a także odegrał postać Scope’a, głównego bohatera filmu Piotra Szulkina Ga, ga. Chwała bohaterom i Franza von Schobera w filmie muzyczno-biograficznym Fritza Lehnera Notturno o życiu Franza Schuberta. Za rolę hokeisty Pita Hoefgesa w filmie telewizyjnym Dietera Wedela Kampf der Tiger (1987), reżyserowanym przez Dietera Wedela dla ZDF, zainkasował 120 tys. marek, wówczas najwyższą gażę w historii stacji. W 1988 zagrał Hareda we włoskim miniserialu Tajemnice Sahary, terrorystę w greckim filmie Kostasa Zinirisa To teleftaio stoichima oraz Szpicla w melodramacie Philipa Kaufmana Nieznośna lekkość bytu, a w 1989 zagrał księży w dwóch włoskich filmach: Adama w dramacie Michaela Andersona Przed sklepem jubilera na podstawie utworu Karola Wojtyły o tym samym tytule i Adriana w komedii telewizyjnej Franco Giraldiego Izabella Kłamczucha. Ponadto zagrał epizodyczne role w serialach telewizyjnych Gillesa Béhata: Victora, dziennikarza-alkoholika w jednym z odcinków Wysokiego napięcia (1988) i Rolanda Korsky’ego w Coplanie (1989) oraz wcielił się w postać Karla Gieringa, hitlerowskiego policjanta we włosko-francuskim dramacie wojennym Jacquesa Rouffio Czerwona orkiestra o losach Leopolda Treppera.
Olbrychski z żoną, Krystyną Demską-Olbrychską na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 2008. W 1990 wystąpił na scenie stołecznego Teatru Rampy w przedstawieniu Andrzeja Strzeleckiego Czerwony stoliczek na podstawie wierszy Jana Brzechwy i wcielił się w rosyjskiego choreografa we włoskim miniserialu Rai 1 Passi d’amore. W maju 1992 wydał swoją książkę autobiograficzną pt. Anioły wokół głowy, a w 1997 jej kontynuację – Parę lat z głowy. W 1993 nakręcił zagrał tytułową rolę w spektaklu Księga Krzysztofa Kolumba (reż. Ryszard Nyczka i Wojciech Starostecki) wystawionym na żaglowcu „Dar Pomorza", zacumowanym przy Skwerze Kościuszki w Gdyni; sztuka została także zarejestrowana i wyemitowana w telewizji. W tym samym roku zagrał główne role filmowe: Rafała Nawrota w komedii romantycznej Radosława Piwowarskiego Kolejność uczuć, Stiepana w polsko-gruzińsko koprodukcji Yolandy Zauberman Mam na imię Iwan, a ty Abraham i mecenasa w komedii Filipa Bajona Lepiej być piękną i bogatą, a także zagrał postać Edmunda Keana w spektaklu Geniusz i szaleństwo (reż. Andrzej Łapicki) w Teatrze Powszechnym w Warszawie. W 1994 wyprodukował spektakl objazdowy Listy miłosne, w którym przez kilka lat grał z Barbarą Wrzesińską w Polsce oraz za granicą, m.in. w USA i Kanadzie. W tym samym roku wystąpił jako Regimentarz w Śnie srebrnym Salomei (reż. Krzysztof Nazar) w Teatrze Telewizji oraz zagrał naukowca w chłodno przyjętym przez krytyków Transatlantisie (1995) Christiana Wagnera. Nagrał także kasetę pt. Chwasty polskie: klasyki polskiej erotyki, która była wydawana wraz z książką o tym samym tytule. W tym okresie do sprzedaży trafiła wódka „Daniel” sygnowana przez Olbrychskiego, jednak cieszyła się ona znikomym zainteresowaniem wśród klientów. W 1995 zagrał Borysa w debiucie reżyserskim Krystyny Jandy Pestka i tytułowego bohatera w Dziejach mistrza Twardowskiego, ekranizacji powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego w reż. Krzysztofa Gradowskiego. 13 października 1995 w Teatrze Rampa w Warszawie odbył się benefis z okazji 50. urodzin Olbrychskiego pt. „Och! Daniel!”, na którym wystąpili m.in. Agnieszka Osiecka, Elżbieta Czyżewska, Zbigniew Preisner, Magda Umer, Edyta Górniak, Maryla Rodowicz i zespół Boys; zarejestrowany program został wyemitowany na antenie TVP1[55]. W 1996 wystąpił m.in. w filmie Claude Leloucha Mężczyźni i kobiety, sposób użycia (fr. Les hommes et les femmes, mode d’emploi) oraz w spektaklu Ronalda Harwooda Odbita sława (reż. Janusz Zaorski) dla Teatru Telewizji. W 1997 premierę miał film Livii Gyármathy Ucieczka, w którym zagrał główną rolę nadporucznika. Zagrał także postać Kopnowskiego, rosyjskiego arystokraty polskiego pochodzenia w filmie Nikity Michałkowa Cyrulik syberyjski (1998), którego budżet wynosił ok. 28 mln dol. W 1998 premierę miał spektakl Teatru Telewizji Ksiądz Marek (reż. Krzysztof Nazar), w którym zagrał postać Kossakowskiego.
Wystąpił jako on sam oraz Kmicic w ostatnim, ósmym odcinku programu dokumentalnego Było, nie było, poświęconym obronie Jasnej Góry. To produkcja TVN dla Discovery TVN Historia z 2008 roku, autorstwa Michała Wójcika i Macieja Łubieńskiego.
W 2010 zagrał rolę drugoplanową w filmie pt. Salt u boku Angeliny Jolie oraz uzyskał dyplom magistra w Akademii Teatralnej im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie. Jesienią 2012 dołączył do obsady telenoweli TVP1 Klan.
W 2015 zasiadał w jury sekcji „Cinéfondation” na 68. MFF w Cannes.
W marcu 1967 poślubił aktorkę Monikę Dzienisiewicz, z którą ma syna, Rafała (ur. 1971). W trakcie małżeństwa przez trzy lata był związany z piosenkarką Marylą Rodowicz, co uchodziło za jeden z najsłynniejszych romansów Polski lat 70. Po rozstaniu z Rodowicz rozwiódł się z żoną. 13 lutego 1978 poślubił dziennikarkę Zuzannę Łapicką, z którą ma córkę Weronikę (ur. 1981). Z pozamałżeńskiego związku z aktorką Barbarą Sukową ma syna, Wiktora (ur. 1988). W 1989 rozwiódł się z Łapicką-Olbrychską. 23 października 2003 poślubił swoją menedżerkę, teatrolożkę Krystynę Demską.
Przez wiele lat mieszkał we Francji, posługuje się biegle językiem francuskim. Ponadto komunikuje się w językach rosyjskim, włoskim i angielskim.
Został członkiem honorowego komitetu poparcia Bronisława Komorowskiego przed wyborami prezydenckimi w Polsce w 2015.
W latach 90. zdiagnozowano u niego nowotwór skóry, co skutkowało koniecznością operacji.
Olbrychski trzykrotnie tracił prawo jazdy za poruszanie się samochodem pod wpływem alkoholu. W czerwcu 2015 rutynowa kontrola policyjna wykazała, że Daniel Olbrychski prowadził samochód w stanie nietrzeźwości – badanie alkomatem wykazało 0,9 promila alkoholu w organizmie. W konsekwencji ukarano go 3-letnim zakazem prowadzenia pojazdów oraz 10 000 zł grzywny. W listopadzie 2019 w Żółwinie, jadąc środkiem drogi nieoświetlonym skuterem, zderzył się z samochodem.
Wydział III Komendy Stołecznej Milicji Obywatelskiej rozpracowywał Daniela Olbrychskiego w ramach Sprawy Operacyjnego Rozpracowania o kryptonimie „Kmicic”. Zbierano materiały mające wykazać jego wrogą wobec PRL działalność lub pozwolić na pozyskania go do współpracy w charakterze tajnego współpracownika na podstawie tzw. materiałów kompromitujących. Powodem zainteresowania służb specjalnych był fakt, że Daniel Olbrychski w 1977 podpisał apel Komitetu Obrony Robotników o powołanie komisji sejmowej do zbadania przypadków maltretowania uczestników protestów czerwcowych i łamania prawa przez MO, SB i wymiar sprawiedliwości 6 lutego 1978 SOR „Kmicic” została zamknięta z powodu zaniechania wrogiej działalności „figuranta”, jednak jeszcze w 1983 Służba Bezpieczeństwa otrzymywała doniesienia tajnych współpracowników na jego temat.
Filmografia: 1963 Ranny w lesie Koral, Janusz Nasfeter: 1965 Popioły Rafał Olbromski Andrzej Wajda; 1965 Potem nastąpi cisza podporucznik Olewicz, Janusz Morgenstern; 1966 Bokser Tolek, Julian Dziedzina; 1966 Małżeństwo z rozsądku Andrzej, Stanisław Bareja; 1967 Skok Franek, Kazimierz Kutz; 1967 Jowita Arens, Janusz Morgenstern; 1968 Zaliczenie student, Krzysztof Zanussi; 1968 Przekładaniec rzecznik (głos), Andrzej Wajda; 1968 Hrabina Cosel Karol XII Jerzy Antczak; 1968 Wszystko na sprzedaż Daniel Andrzej Wajda; 1969 Struktura kryształu on sam, Krzysztof Zanussi; 1969 Sól ziemi czarnej porucznik, Kazimierz Kutz; 1969 Polowanie na muchy rzeźbiarz, Andrzej Wajda; 1969 Pan Wołodyjowski Azja Tuhajbejowicz, Jerzy Hoffman; 1970 Oswobożdienije dżokej, Jurij Ozierow; 1970 Różaniec z granatów Józek, Jan Rutkiewicz; 1970 Góry o zmierzchu Andrzej (głos), Krzysztof Zanussi; 1970 Życie rodzinne Ziemowit, Krzysztof Zanussi; 1970 Krajobraz po bitwie Tadeusz, Andrzej Wajda; 1970 Égi bárány Daniel Miklós, Jancsó; 1970 Brzezina Bolesław, Andrzej Wajda; 1970 Pacyfistka Sergey Abramov, Miklós Jancsó; 1971 Die Rolle Piotr, Krzysztof Zanussi; 1971 Piłat i inni Mateusz Ewangelista; Andrzej Wajda; 1972 Wesele Pan Młody, Andrzej Wajda; 1973 Roma rivuole Cesare Klaudiusz, Miklós Jancsó; 1974 Potop Andrzej Kmicic, Jerzy Hoffman; 1975 Ziemia obiecana Karol Borowiecki, Andrzej Wajda; 1976 Zdjęcia próbne on sam, Agnieszka Holland; 1976 DagnyStanisław Przybyszewski, Haakon Sandøy; 1979 Kung-fu Zygmunt, Janusz Kijowski; 1979 Panny z Wilka Wiktor Ruben, Andrzej Wajda; 1979 Die Blechtrommel Jan Broński, Volker Schlöndorff; 1980 Wizja lokalna 1901, ksiądz Paczkowski, Filip Bajon; 1980 Rycerz Hierofant, Lech Majewski; 1981 Z dalekiego kraju dowódca partyzantów, Krzysztof Zanussi; 1981 Les uns et les autres Karl Kremer, Claude Lelouch; 1981 Pad Italije Davorin, Lordan Zafranović; 1982 La Truite Saint-Genis, Joseph Losey; 1983 Miłość w Niemczech Wiktorczyk, Andrzej Wajda; 1984 La diagonale du fou Tac-Tac, Richard Dembo; 1984 Der Bulle & das Mädchen Fritz, Peter Keglevic; 1984 Bis später, ich muss mich erschießenSemion, Vojtěch Jasný; 1985 Siekierezada Kątny, Witold Leszczyński; 1985 Ga, gaScope, Piotr Szulkin; 1985 Casablanca, Casablanca Daniel, Francesco Nuti; 1985 …jestem przeciw Grzegorz, Andrzej Trzos-Rastawiecki; 1986 Róża LuksemburgLeon Jogiches, Margarethe von Trotta; 1987 Nieznośna lekkość bytu szpicel, Philip Kaufman; 1987 Mosca addio poeta, Mauro Bolognini; 1988 Przed sklepem jubilera ksiądz, Adam Michael Anderson; 1988 Dekalog III Janusz, Krzysztof Kieślowski; 1989 La bugiarda Adriano, Franco Giraldi; 1992 Długa rozmowa z ptakiem Krzysztof Zanussi; 1993 Kolejność uczuć Rafał Nawrot Radosław Piwowarski; 1993 Lepiej być piękną i bogatą mecenas Filip Bajon; 1993 Mam na imię Iwan, a ty Abraham Stiepan Yolande Zauberman; 1995 Transatlantis Neuffer Christian Wagner; 1995 Dzieje mistrza Twardowskiego Twardowski Krzysztof Gradowski; 1995 Pestka Borys Krystyna Janda; 1996 Dzieci i rybyFranciszek Jacek Bromski; 1996 Mężczyźni i kobiety, sposób użycia mężczyzna Claude Lelouch; 1996 Poznań 56 profesor w pociągu Filip Bajon; 1996 Ucieczka nadporucznik Lívia Gyarmathy; 1997 Ostatni krąg Witold Krzysztof Zanussi; 1998 Cyrulik syberyjski Kopnowski Nikita Michałkow; 1999 Pan Tadeusz Gerwazy Rębajło Andrzej Wajda; 1999 Ogniem i mieczem Tuhaj-bej Jerzy Hoffman; 2000 To ja, złodziej kompozytor Seweryn Jacek Bromski; 2001 Przedwiośnie Szymon Gajowiec Filip Bajon; 2001 Gulczas, a jak myślisz... rzeźnik znad jeziora (głos) Jerzy Gruza; 2002 Zemsta Dyndalski Andrzej Wajda; 2003 Stara baśń Piastun Jerzy Hoffman; 2005 Persona non grata wiceminister spraw zagranicznych Krzysztof Zanussi; 2007 Jutro idziemy do kina właściciel kabrioletu Michał Kwieciński; 2008 Tolko nie siejczas pan Wojtek Walerij Pendrakowski; 2008 Un homme et son chien taksówkarz Francis Huster; 2009 Idealny facet dla mojej dziewczyny doktor Gebauer Tomasz Konecki; 2009 Mniejsze zło akowiec Janusz Morgenstern; 2009 Nie opuszczaj mnie Jowisz Ewa Stankiewicz; 2009 RewizytaWit Krzysztof Zanussi; 2010 Salt Oleg Orłow Phillip Noyce; 2010 So Much for Justice Miklós Jancsó; 2010 Wintertochter dziadek Johannes Schmid; 2010 Śluby panieńskie szlachcic Filip Bajon; 2011 Z miłości Radwański Anna Jadowska; 2011 1920 Bitwa warszawska Józef Piłsudski Jerzy Hoffman; 2012 Bitwa pod Wiedniem Marcin Kazimierz Kątski Renzo Martinelli; 2012 Sęp Bożek Eugeniusz Korin; 2012 Hans Kloss. Stawka większa niż śmierć oberführer Gunther Werner Patryk Vega; 2013 The Hardy Bucks Movie Mike Cockayne; 2014 Piąte: Nie odchodź! bezdomny Katarzyna Jungowska; 2016 Framed dziekan Piotr Śmigasiewicz; 2016 Marie Curie Emile Amagat Marie Noëlle; 2017 DJ dziadekAlek Kort; 2018 Kamerdyner Leo von Trettow Filip Bajon; 2018 Van Gogi Victor Sergey Livnev; 2019 Raz, jeszcze raz Sasza Paweł Czarzasty Krzysztof Zbieranek; 2019 Mowa ptaków Gustaw Xawery Żuławski; 2019 Polityka szeregowy poseł, Patryk Vega.
Seriale telewizyjne: 1968 Hrabina Cosel Karol XII (odc.2), Jerzy Antczak; 1969 Przygody pana Michała Azja Tuhajbejowicz (odc. 6-10), Paweł Komorowski; 1975 Ziemia obiecana Karol Borowiecki Andrzej Wajda; 1980 Z biegiem lat, z biegiem dni… Stanisław Wyspiański (odc. 4) Andrzej Wajda; 1986 Biała wizytówka Winston Churchill (odc. 1) Filip Bajon; 1989 The Secret of the SaharaHared Alberto Negrin; 1990 Napoleon Józef Poniatowski (odc.3) Krzysztof Zanussi; 1996 Dom on sam (odc. 16) Jan Łomnicki; 2000 Ogniem i mieczemTuhaj-bej Jerzy Hoffman; 2000 Na dobre i na złe Jan Rapasiewicz (odc. 37) Piotr Wereśniak; 2000 13 posterunek 2 reżyser (odc. 31) Maciej Ślesicki; 2002 Wiedźmin Filavander (odc. 7) Marek Brodzki; 2002 Przedwiośnie Szymon Gajowiec (odc. 3, 6) Filip Bajon; 2002 Samo życie Andrzej Szamajda różni; 2005 Bulionerzy „Piotr Nowik” w reklamówce (odc. 33) Andrzej Kostenko; 2006–2007 Fala zbrodni minister Jan Olbrych (odc. 66-89) Filip Zylber; 2006–2007 Dwie strony medalu Toni (odc. 1-114) różni; 2006 Kryminalni Krzysztof Brodecki, ojciec Marka (odc. 59-60) Piotr Wereśniak; 2006 Daleko od noszy Wiedźmin (odc. 83) Krzysztof Jaroszyński; 2007 Plebania on sam (odc. 817) Iwona Siekierzyńska; 2008 Niania Witold Nowacki (odc. 106) Jerzy Bogajewicz; 2009–2010 Czas honoru Jerzy „doktor” (odc. 14-29) Michał Kwieciński; 2009 Naznaczony trenerMalec (odc. 9) Michal Bulik; 2011–2012 Komisarz Alex Gustaw Majer, kolega Marka Bromskiego (odc. 1-25) Robert Wichrowski; 2012–2014 Lekarze Gustaw Keller różni; 2012–2017 Klan Arkadiusz Nowik różni; 2016 Świat według Kiepskich kapitan (odc. 492) Patrick Yoka; 2017 Daleko od noszy. Reanimacja Wiedźmin (odc. 6) Krzysztof Jaroszyński; 2018 Pamiątka z Odessy Mathieu Ozon Oleg Turansky od 2018 Na dobre i na złe Cezary różni; 2019–2020 Pierwsza miłość Olgierd „Wodnik” Gwiazda różni; 2022 'Mój agent' on sam (odc. 6) Julia Kolberger od 2024 Teściowie Grzegorz Kuczeriszka Krzysztof Jaroszyński.
Polski dubbing: 1968: Przekładaniec − rzecznik towarzystwa ubezpieczeniowego; 1970: Góry o zmierzchu – Andrzej; 2000: Odwrócona góra albo film pod strasznym tytułem – Wit; 2001: Gulczas, a jak myślisz... − głos rzeźnika znad jeziora; 2006: Artur i Minimki – Maltazar; 2006: Auta – Wójt Hudson; 2006: Heroes 5 – Markal; 2007: Assassin’s Creed – Al-Mualim, Mistrz Asasynów; 2008: Asterix na olimpiadzie – Juliusz Cezar; 2008: Wyprawa na Księżyc 3D – Dziadek; 2009: Artur i zemsta Maltazara – Maltazar; 2010: Artur i Minimki 3. Dwa światy – Maltazar; 2010: ModNation Racers – Szef zespołu; 2011: Red Orchestra 2: Bohaterowie Stalingradu – Wasilij Iwanowicz Czujkow.
Wydane książki: 1990 Wspominki o Włodzimierzu Wysockim, „Zebra”; 1992 Anioły wokół głowy (współpraca: Przemysław Ćwikliński, Jacek Ziarno), „BGW”; Parę lat z głowy, „BGW”.
Ordery i odznaczenia: Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi w pracy artystycznej” (1998); Złoty Krzyż Zasługi (1974); Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2006); Odznaka Honorowa „Zasłużony dla Mazowsza” (2024); Kawaler Legii Honorowej (1986, Francja); Komandor Orderu Sztuki i Literatury (1991, Francja); Krzyż Zasługi I Klasy Orderu Zasługi RFN (2003, Niemcy); Medal Puszkina (2007, Rosja).
Nagrody: Nagroda na 1. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku za najlepszą pierwszoplanową rolę męską w filmie Potop (1974); Nagroda im. Konstantego Stanisławskiego (29 Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Moskwie, czerwiec 2007); Nagroda dla Aktora za Szczególny Wkład w Sztukę Filmową (festiwal Plus Camerimage, listopad 2012); Doktorat honoris causa Uniwersytetu Opolskiego (11 marca 2013); Honorowy Obywatel miasta stołecznego Warszawy (2017); Honorowy obywatel Opola (2015); Kamień Optymizmu oraz tytuł Aktora NieZwykłego na Festiwalu Filmów-Spotkań NieZwykłych w Sandomierzu (2017).
"...Wiem, czym jest sława, pieniądze, festiwale, nagrody, życie w Nowym Jorku, Hollywood czy Paryżu. Ale dobrze mi z tym, że mieszkam nad Wisłą. (...) Mogę coś zagrać, ale nie muszę. Gdy ominie mnie jakaś rola, myślę: jaka szkoda, dzięki Bogu..." – Daniel Olbrychski.
PORTRAIT with HISTORY Daniel Olbrychski
"...In acting, you have to remember that you must not act, but try to be yourself..." - Daniel Olbrychski.
Daniel Marcel Olbrychski (born 27 February 1945) is a Polish film and theatre actor who is widely considered one of the greatest Polish actors of his generation. He appeared in 180 films and TV productions and is best known for leading roles in several Andrzej Wajda movies including The Promised Land and also known for playing a defector and spymaster Vassily Orlov alongside Hollywood actress Angelina Jolie in the movie Salt.
Olbrychski was born in 1945 in Łowicz, Poland to father Franciszek and mother Klementyna (née Sołonowicz). He had an older brother, Krzysztof (1939–2017), who was a physicist. He attended the Stefan Batory Gymnasium and Lyceum in Warsaw. He has been practicing boxing since his youth, he also trained fencing, badminton and judo.
In 1965, he played the character of Rafał Olbromski, his first major film role in Andrzej Wajda's film The Ashes.
In 1971 he won the award for Best Actor at the 7th Moscow International Film Festival for his role in The Birch Wood.
He played one of the leading roles in Volker Schlöndorff's film The Tin Drumbased on Günter Grass's novel Die Blechtrommel. He also appeared in one of the ten short films in Krzysztof Kieślowski's Dekalog and played a role in the film adaptation of The Unbearable Lightness of Being.
In 1986, he played one of the main roles in Margarethe von Trotta's filmRosa Luxemburg. The same year, Olbrychski received the French Legion of Honor (L'Ordre national de la Légion d'honneur). In 2007 he received the Stanislavsky Award at the 29th Moscow International Film Festival for the outstanding achievement in the career of acting and devotion to the principles of Stanislavsky's school. In 1998, he starred in Nikita Mikhalkov's film the Barber of Siberia. In a 1998 survey published by Polityka magazine he was ranked 7th on the list of the greatest Polish actors of the 20th century.
In 2010, he received a diploma from the National Academy of Dramatic Art in Warsaw.[10] In addition to acting, Olbrychski has been well known for his abilities as an athlete. A keen horse-rider, a boxer and very able with the sabre, Olbrychski personally performed most of the stunt scenes in his movies.
He was selected to be on the jury for the Cinéfondation and short films sections of the 2015 Cannes Film Festival. Throughout his career, he appeared in five Academy Award-nominated films, two of which won the award (The Tin Drum, 1979 and Dangerous Moves, 1984).
In mid-1970s, he was in a relationship with singer Maryla Rodowicz. He has a son Victor from a relationship with German actress Barbara Sukowa. He has been married three times: to actress Monika Dziensiewicz, with whom he has a son Rafał; journalist Zuzanna Łapicka (daughter of Andrzej Łapicki), with whom he has a daughter Weronika, and since 2003 to theatrologist Krystyna Demska.
“…I photographed Daniel Olbrychski for the first time on November 6, 1986 in New York with Jan Wojewódka, who, as an impresario, organized performances of Polish artists in the USA.
I photographed him many times on film sets, most recently I remember him on a chestnut tree, as Marshal Piłsudski on the set of Jerzy Hoffman's "Battle of Warsaw 1920", which I made a great exhibition of.
I remember the photos I took of Daniel Olbrychski on August 31, 1987, which were completely accidental in the sense of meeting. In the 1980s, I came to Warsaw with an American passport and I really liked the centrally located, modern for those years Hotel Victoria. I had a photo appointment with someone and with a bag of cameras, I drove up to the first floor of the Victoria Hotel, where there was a restaurant. I wanted to grab a bite to eat before continuing on. After leaving the elevator, I saw Daniel Olbrychski who was just leaving the restaurant. I thought to myself, if not now, then when? I approached Olbrychski, introduced myself and asked if I could take photos of him that he would publish in America. But where? – Olbrychski asked, surprised. Here, I showed the fence surrounding the restaurant, resembling historical bars. He nodded, I took out my equipment and started taking photos, the waiters looked a little distrustful at first, but then they started smiling. At the end, I took photos of him through the bars, which was of some importance at that time. Photos from that "session", if that's what we did, were published in many magazines, even on the covers.
Recently, on October 24, 2024, I met Olbrychski with his wives at the Maison D'art Gallery in Warsaw..." - Czesław Czapliński.
He lived for many years in France and speaks French fluently. He practices boxing as a hobby.
During the 2015 Polish presidential election, he endorsed the candidacy of Bronisław Komorowski. He supports the LGBT community.
Filmography: 1964: Ranny w lesie, as Corporal Koral; 1965: The Ashes, as Rafał Olbromski; 1966: Potem nastąpi cisza, as Olewicz; 1967: Marriage of Convenience, as Andrzej; 1967: Bokser, as Tolek Szczepaniak; 1967: Jowita, as Marek Arens 1968: The Countess Cosel, as Charles XII 1968: Zaliczenie (TV Short), as Student 1969: Everything for Sale, as Daniel 1969: Colonel Wolodyjowski, as Azja, son of Tugay Bey 1969: The Structure of Crystals, as Himself (uncredited) 1969: Hunting Flies, as Sculptor 1969: Skok 1970: Salt of the Black Earth, as Lt. Stefan Sowinski 1970: Liberation, Film II: Breakthrough, as Genrik 1970: Landscape After the Battle, as Tadeusz 1970: Różaniec z granatów (TV Short), as Józef Laptak 1970: The Birch Wood, as Boleslaw 1970: The Pacifist, as Sergey Abramov (uncredited) 1971: Égi bárány, as A hegedülõ 1971: Family Life, as Ziemowit Braun, called Wit 1971: Osvobozhdenie: Napravlenie glavnogo udara, as Heinrich 1971: Osvobozhdenie: Bitva za Berlin, as Henrik Dombrovski 1972: Pilate and Others (TV Movie), as Matthew Levi 1973: The Wedding, as Bridegroom 1974: Roma rivuole Cesare (TV Movie), as Claudio 1974: The Deluge, as Andrzej Kmicic 1975: The Promised Land, as Karol Borowiecki 1977: Dagny, as Stanislaw Przybyszewski 1977: Trzy po trzy 1977: Zdjecia próbne, as Himself 1979: The Maids of Wilko, as Wiktor Ruben 1979: The Tin Drum, as Jan Bronski 1979: Kung-fu, as Zygmunt 1980: Rycerz, as Herophant 1980: Wizja lokalna 1901, as Priest Paczkowski 1981: Terrarium (TV Movie) 1981: Les Uns et les Autres, as Karl Kremer 1981: The Fall of Italy, as Davorin 1981: From a Far Country, as Captain 1982: The Trout, as Saint-Genis 1982: Roza 1983: La derelitta, as Saül 1983: A Love in Germany, as Wiktorczyk 1983: Si j'avais mille ans 1984: Bis später, ich muss mich erschiessen 1984: Dangerous Moves, as Tac-Tac, l'équipe de Liebskind 1984: Lieber Karl, as Teacher 1985: The Cop and the Girl [de], as Fritz 1985: Casablanca, Casablanca, as Daniel 1985: Jestem przeciw, as Grzegorz 1985: Flash back, as Vincent Delaune / Thomas 1986: Music Hall (TV Movie), as Paul Bronnen 1986: Rosa Luxemburg, as Leo Jogiches 1986: Ga, ga: Chwała bohaterom, as Hero 1986: Siekierezada, as Michal Katny 1986: Mit meinen heißen Tränen (TV Mini-Series), as Franz von Schober 1986: Mariage blanc (TV Movie), as Félix 1987: Farewell Moscow, as Yuli 1988: The Secret of the Sahara (TV Mini-Series), as Hared 1988: The Unbearable Lightness of Being, as Interior Ministry Official 1988: Zoo, as Martina's Father 1988: To Kill a Priest (uncredited) 1988: La Bottega dell'orefice, as Father Adam 1989: Haute tension (TV Series), as Victor 1989: Dekalog: Three (TV Mini-Series), as Janusz 1989: To teleftaio stoihima, as Orestis 1989: L'Orchestre rouge, as Karl Giering 1989: Passi d'amore 1990: Le Silence d'ailleurs, as François 1991: Coup de foudre (TV Series), as Jan Bergman 1992: A Long Conversation with a Bird (TV Movie), as Angelo 1992: Babochki 1992: Lazos de sangre, as Alberto 1992: Short Breath of Love 1993: Kolejność uczuć, as Rafal Nawrot 1993: Me Ivan, You Abraham, as Stepan 1993: Lepiej być piękną i bogatą, as Lawyer 1993: Dinozavris kvertskhi 1993: Vervonal 1995: Transatlantis, as Neuffer 1995: Pestka, as Borys 1996: A Torvenytelen, as Korlát Gerzson 1996: The Story of Master Twardowski, as Jan Michal Twardowski 1996: Hommes, femmes, mode d'emploi 1996: Poznań '56, as Professor 1996: Truck stop 1997: Dzieci i ryby, as Franciszek 1997: Szökés, as Nagy fõhadnagy, a recski tábor politikai parancsnoka 1997: Balkan Island: The Last Story of the Century, as Limov 1997: Opowieści weekendowe: Ostatni krąg (TV Movie), as Witold 1998: The Barber of Siberia, as Kopnovskiy 1999: With Fire and Sword, as Tugai Bey 1999: Pan Tadeusz, as Gerwazy 2000: To ja, złodziej, as Seweryn 2001: The Spring to Come, as Szymon Gajowiec 2001: The Witcher (2001), as Filavandrel 2002: Gebürtig, as Konrad Sachs 2002: The Revenge, as Dyndalski 2003: An Ancient Tale: When the Sun Was a God, as Piastun 2003: Nitschewo, as Frank 2004: Break Point 2005: The Turkish Gambit, as McLaughlin 2005: The Fall of the Empire (TV Mini-Series), as Strombah 2005: Anthony Zimmer, as Nassaiev 2005: Persona Non Grata, as Polish Deputy Minister of Foreign Affairs 2007: Dwie strony medalu (TV Series), as Toni 2008: Nietzsche v Rossii, as Friedrich Nietzsche 2008: A Man and His Dog, as Taxi polonais 2009: Idealny facet dla mojej dziewczyny, as Dr. Gebauer 2009: Taras Bulba, as Krasnevsky 2009: Mniejsze zlo, as Akowiec 2009: Rewizyta, as Wit 2009-2010: Czas honoru (TV Series), as 'Doctor' 2010: Oda az igazság, as Kinizsi 2. 2010: Nie opuszczaj mnie, as Badecki 'Jupiter' 2010: Salt, as Oleg Vasilievich Orlov 2010: Legenda o Lietajúcom Cypriánovi (uncredited) 2010: Odnoklassniki (Russian: Одноклассники), as the Pole on the island Goa 2010: Sluby panienskie, as Szlachcic 2011: Wintertochter, as Waldecks Opa 2011: Tolko ne seychas, as Elka's Uncle 2011: Battle of Warsaw 1920, as Józef Piłsudski 2012: Z milosci, as Radwanski 2012: Hans Kloss: Stawka większa niż śmierć, as Werner 2012: The Day of the Siege: September Eleven 1683, as Katski 2012: Sep, as Bozek 2013: The Hardy Bucks Movie, as Roman 2013: Legend No. 17 (Russian: Легенда№17), as NHL manager 2014: Piate: Nie odchodz!, as Homeless 2014: Passenger from San Francisco, as Professor Steinman 2014: Swiadek, as Barak 2016: Hidden Reserves [de], as Wladimir Sokulov 2016: Marie Curie: The Courage of Knowledge, as Emile Amagat 2016: Titanium White, as Dean 2017: Stebuklas, as Priest 2018: Studniówk@, as Napoleon 2018: DJ, as Grandpa 2018: Van Goghs, as Victor 2018: Kamerdyner, as Leo von Trettow 2018: Koja je ovo drzava!, as Predsjednik 2018: Souvenir from Odesa (Ukrainian: Сувенір з Одеси), as Mathieu Ozon 2019: Mowa ptaków, as Gustaw 2019: Polityka, as Deputy Stefan.
Polish dubbing: Cars franchise as Doc Hudson, Arthur and the Invisibles series as Maltazard, 2006: Heroes of Might and Magic V as Markal 2008: Fly Me to the Moon as Amos 2008: Asterix at the Olympic Games as Julius Caesar 2008: Assassin’s Creed as al-Mualim 2010: ModNation Racers as Chief 2011: Red Orchestra 2: Heroes of Stalingrad as Vasily Ivanovich Chuikov
Modern Art 2013: The dream Off Penderecki as the Polish lector together with Derek Jacobi, Józef Skrzek, Jaroslaw Pijarowski in the music show by Teatr Tworzenia Theater of Creation edited and published exclusively (limited edition) by Brain Active Records in celebration of the 80th birthday of the great contemporary composer – Krzysztof Penderecki.
Awards and distinctions: The Zbigniew Cybulski Award, (1969), Poland; Golden Cross of Merit, (1974), Poland; Legion of Honour, (1986), France Ordre des Arts et des Lettres, (1991), France Commander's Cross of the Order of Polonia Restituta, (1998), Poland The Actor’s Mission Award at the International Film Festival Art Film in Trenčianske Teplice, (1999), Slovakia Order of Merit of the Federal Republic of Germany, (2003), Germany Golden Medal for Merit to Culture – Gloria Artis, (2006), Poland[25] Medal of Pushkin, (2007), Russia[26] Krystian Award for Contribution to World Cinema at the Prague International Film Festival – Febiofest, (2007), Czech Republic Stanislavsky Award at the 29th International Moscow Film Festival, (2007), Russia Golden Duck Award, (2010), Poland Best Actor Award for Outstanding Contribution to Cinematography at the 20th The International Film Festival of the Art of Cinematography Camerimage, (2012), Poland[27] Honorary Degree at the University of Opole, (2013), Poland Honorary Citizen of the Capital City of Warsaw, (2017), Poland; Golden Unicorn Award for Best Actor, (2019), Russia.
“…I know what fame, money, festivals, awards, life in New York, Hollywood or Paris are like. But I feel good that I live on the Vistula River. (…) I can play something, but I don't have to. When I miss a role, I think: what a pity, thank God..." - Daniel Olbrychski.
コメント